بررسی حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی روستاهای ایران براساس الگوی مارک آپ

قیمت گذاری و بازاریابی محصولات از مهمترین سیاست های کشاورزی است که در ایران به ندرت به طور صحیح از آن استفاده می شود. اغلب مزارع و واحدهای تولیدی در ایران بعد از تغییرات نظام بهره برداری و اصلاحات ارضی، با چالش هایی همچون نظام نامناسب قیمت گذاری، توزیع محصولات در بازار و کاهش سهم دریافتی روستاییان از قیمت مصرف کننده مواجه گردید. از این رو، مقاله حاضر با هدف بررسی حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی ایران در بازه زمانی 20 ساله (97 1377)، براساس روش تحقیق روایتی و فراتحلیلی و ارائه چارچوب اقتضایی با فن توصیفی تحلیلی و کاربردی طراحی شد. بدین منظور، پس از ارزیابی دقیق پایگاه‌های مختلف اطلاعاتی داخلی در نهایت 50 مطالعه منتشر شده مورد تایید قرار گرفت که از این میان، تنها 18 مطالعه (31 محصول) به دلیل در دسترس بودن مقاله کامل برای تشکیل جدول فراتحلیل انتخاب گردید؛ و از روش‌های آماری (مانند محاسبه همبستگی اندازه اثر d کوهن) برای سازمان‌دهی و استخراج اطلاعات متغیرها استفاده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد، تنها متغیرهای حاشیه بازاریابی محصولات دامی در مدل ارائه شده منطبق بر الگوی مارک آپ بودند. طبق یافته ها، متغیرهای حاشیه بازاریابی نیز با ضرایب همبستگی (اندازه اثر) بالا (بیشتر از 0.5) و اندازه اثر بزرگ (بیش از 0.8) بر قیمت محصولات کشاورزی ایران اثر دارند. همچنین عرضه محصولات باغی بیشترین تاثیر را از حاشیه بازاریابی ایران داراست و بعد از آن به ترتیب، محصولات گلخانه ای، دامی و زراعی تحت تاثیر حاشیه بازار هستند. همچنین نتایج حاکی از آن است متغیر هزینه بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات زراعی، متغیرهای تولیدکننده، عمده فروشی، خرده فروشی و هزینه های بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات باغی، متغیرهای هزینه های بازاریابی و خرده فروشی بیشترین اثر را بر محصولات دامی و متغیرهای قیمت خرده فروشی، تولید کننده و هزینه های بازاریابی بیشترین اثر را بر حاشیه بازاریابی محصولات گلخانه ای، ایران دارند.

marketing margin in agricultural products of iran villages: markup pattern

product pricing and marketing is one of the most important agricultural policies, which is rarely used correctly in iran. most farms and production units in iran faced challenges such as inappropriate pricing system, distribution of products in the market and reduction of the share received by the villagers from the consumer price after the changes in the exploitation system and agrarian reforms. therefore, the present article was designed with the aim of investigating the marketing margin of iran’s agricultural products over a period of 20 years (1998-2018), based on the method of narrative and meta-analytical research and providing a necessary framework with descriptive-analytical and applied techniques. for this purpose, after a detailed evaluation of various internal databases, 50 published studies were finally approved, of which only 18 studies (31 products) were selected to form the meta-analysis table due to the availability of the full article; and statistical methods (such as calculating cohen’s d effect size correlation) were used to organize and extract the information of the variables. the results of the meta-analysis showed that only the variables of the livestock product marketing margin in the presented model were consistent with the mark-up model. according to the findings, marketing margin variables also have an effect on the price of iranian agricultural products with high correlation coefficients (effect size) (more than 0.5) and large effect size (more than 0.8). also, the supply of horticultural products has the most influence from iran’s marketing margin, and after that, greenhouse, livestock and agricultural products are affected by the market margin, respectively. also, the results indicate that the variable of marketing cost has the greatest effect on the price of crops, the variables of producer, wholesale, retail and marketing costs have the greatest effect on the price of garden products, the variables of marketing and retail costs have the greatest effect. on livestock products and retail price variables, producers and marketing costs have the greatest effect on the marketing margin of greenhouse products in iran.