ارائه روشی برای ارزیابی طرح‌های جامع شهری از دریچه ابعاد توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی (مطالعه موردی: طرح جامع شهر نیشابور)

در سال‌های اخیر، از رویکرد «توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی» برای بازنگری در اصول سنتی طرح‌های جامع شهری استفاده شده است. این مقاله سعی دارد دستورالعمل ارزیابی طرح‌های توسعه شهری را مطابق با اصول این رویکرد ارائه دهد. این ارزیابی در قالب اصول تراکم، تنوع، طراحی، دسترسی به مقاصد و فاصله تا حمل‌ونقل همگانی به عنوان بعدهای اساسی رویکرد و بررسی روابط این معیارها با یکدیگر انجام شده شده است. فرآیند ارزیابی، با استفاده از سیستم منطقه‌بندی پویا، در فواصل قابل پیاده‌روی انجام شده تا بدین ترتیب تصویر واقع‌گرایانه‌ از وضعیت شهر در رابطه با هر اصل ارائه دهد. با استفاده از این روش، نقاط ضعف و قوت طرح‌های جامع، با جزئیات بیشتر و نمایش گرافیکی، مشخص خواهد شد. در نهایت، خروجی‌های ارزیابی، در قالب نمودارهای آماری و نقشه‌های پراکندگی جغرافیایی، برای بهبود طرح‌های جامع در فرآیند بازنگری این طرح‌ها مفید خواهد بود. نتایج ارزیابی طرح جامع شهر نیشابور نشان می‌دهد که توسعه این شهر در ابعاد تراکم، تنوع و فاصله تا حمل‌ونقل همگانی، خلاف جهت توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی است. بنابراین، توصیه می‌شود در بازنگری طرح جامع شهر در حوزه برنامه‌ریزی یکپارچه کاربری زمین و حمل‌ونقل به ملاحظات مربوط به توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی توجه ویژه شود.

developing a tod-based evaluation method for urban development plans: a case study of neyshabour’s master plan

in recent years, there has been a growing trend in utilizing the transit-oriented development (tod) approach for updating traditional master plans. this article presents a comprehensive framework for evaluating development plans through the lens of tod principles. the assessment is based on five key criteria: density, diversity, design, destination accessibility, and distance to transit, as well as the interrelationships between these factors. to provide a realistic representation of these principles in the neighborhood context, a dynamic zoning system is employed in walkable areas for local residents. by using this framework, the strengths and weaknesses of development plans can be thoroughly evaluated in detail. the evaluation outcomes consist of statistical figures and geographic maps that can be used to improve future development plans. in this study, the neyshabour master plan was assessed using this method, revealing that the city’s planning and design do not conform to tod principles. the majority of the tod criteria received low scores, highlighting the need for revisions to the master plan.