بررسی سلسله‌مراتب فضایی در ایجاد محرمیت خانه‌ها با رویکرد گونه شناسی تاریخی

بدون شک، محرمیت با ابزار سلسله‌مراتب فضایی، یکی از معیارهای اصلی طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. تاکید اسلام بر محرمیت، باعث شده که این مشخصه بر تمامی ابعاد اجتماعی و فرهنگی که معماری، یکی از نمودهای آن است اثر بگذارد. در حقیقت، معماری ساختمان‌ها برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و محیطی افراد، طراحی شده است. ازآنجاکه الگوی خانه‌های معاصر کرمانشاه تا حدودی گواه بر بی‌توجهی به اصل محرمیت در معماری و فرهنگ ایران است، ارائه الگویی برای حفظ محرمیت در خانه‌های امروزی بر اساس گونه شناسی مسکن، یکی از ضروریات مهم به نظر می‌رسد. هدف از این پژوهش، شناخت سلسله‌مراتب فضایی در ایجاد محرمیت درگونه شناسی تاریخی خانه‌هاست. با بررسی سلسله‌مراتب فضایی در ایجاد محرمیت، سیر تحول این فضاها در خانه‌های سه دوره، موردبررسی قرار گرفت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی، با تاکید بر روش استدلال منطقی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در خانه‌های تاریخی (دوره سنتی و انتقال) کرمانشاه، سلسله‌مراتب در ورود به خانه با نیازهای ساکنان متناسب بوده است که این تناسب، کمتر در اولویت توجه طراحان امروزی قرارگرفته است. ازاین‌رو، با ایجاد سلسله‌مراتب در فضای ورودی، علاوه بر ایجاد محرمیت، می‌توان به تعریف درستی از فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی در خانه‌های معاصر (تجدد) دست یافت و از اختلال در کاربری و هویت دیگر فضاها جلوگیری به عمل آورد.

investigation of spatial hierarchy in creating privacy of houses with the approach of historical typology

undoubtedly, privacy with the tool of spatial hierarchy has been one of the main criteria for designing and building islamic cities. islam’s emphasis on privacy has caused this characteristic to affect all social and cultural aspects of which architecture is one of its manifestations. the architecture of buildings is designed to respond to the cultural and environmental needs of people. since the model of the contemporary houses of kermanshah is to some extent proof of the disregard for the principle of privacy in iranian architecture and culture, providing a model for maintaining privacy in modern houses based on the typology of housing seems to be one of the necessities. this research aims to know the spatial hierarchy in creating privacy in the historical typology of houses. by investigating the spatial hierarchy in creating privacy, the evolution of these spaces in the houses of three eras was investigated. the research method is descriptive-analytical, with an emphasis on logical reasoning. the research findings show that in the historical houses (traditional and transition period) of kermanshah, the hierarchy in entering the house has been proportional to the needs of the residents, and this proportionality is less in the priority of attention of today’s designers. therefore, by creating a hierarchy in the entrance space, in addition to creating privacy, it is possible to achieve a proper definition of private and semi-private spaces in contemporary (modern) houses and to prevent disruption in the use and identity of other spaces.