تحلیل تاثیر مکان‌گزینی سفرا و اتباع خارجی در تحول ساختار جدایی‌گزینی اجتماعی-فضایی شهر تهران در دوره قاجاریه

اقامت اتباع خارجی در شهر تهران و رفت‌وآمد آن‌ها در قالب جدید سفیر و مستشار و شکل قدیمی تاجر و سیاح و حرکت تدریجی به سمت مناطق شمالی شهر به همراه شاه و درباریان و تملک باغ‌ها و احداث خانه‌های بزرگ و مجلل، موجب بروز برخی تغییرات و تحولات در این مناطق و به‌مرور تمام شهر تهران می‌شود. هدف این پژوهش، برشماری تاثیرات اتباع خارجی و به‌ویژه سفرای کشورهای مختلف ساکن در شهر تهران و تحلیل تغییرات اجتماعی- فضایی ناشی از سکونت آنان در محلات شمالی شهر تهران در دوره قاجار است. برای تحلیل چگونگی رخداد تغییرات اجتماعی و فضایی در بستر تاریخی شهر تهران، از روش مطالعات تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفتیم. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد اتباع خارجی و به‌ویژه سفرای کشورهای صاحب نفوذ در دوران قاجار، با بهره‌مندی از اختیارات پادشاه، تمکن مالی مناسب و تا حدودی مقبولیت اجتماعی، بهترین نقاط سکونتی شهر تهران را در برهه‌های مختلف در اختیار گرفته و سبب بسط و تقویت پدیده جدایی‌گزینی اجتماعی-فضایی در شهر تهران شدند. آن‌ها با سکونت در بهترین مناطق شهر (عموماً شمال شهر)، بسیاری از مناسبات اقتصادی-اجتماعی رایج را تغییر داده و زمینه‌ساز بروز تحولات سکونتی بودند که اثرات آن تا به امروز قابل مشاهده است.

analysis of the impact of the location of ambassadors and foreigners in the evolution of the socio-spatial segregation structure of tehran during the qajar era

the residence of foreign nationals in the city of tehran and their coming and going in the new form of ambassador and adviser and the old form of merchant and tourist and the gradual movement towards the northern areas of the city with the king and courtiers and the acquisition of gardens and the construction of large houses and luxury causes some changes and transformations in these areas and gradually in the whole city of tehran. the purpose of this research is to enumerate the effects of foreign nationals and especially the ambassadors of different countries living in tehran and to analyze the socio-spatial changes caused by their residence in the northern neighborhoods of tehran during the qajar period. to analyze how social and spatial changes occur in the historical background of tehran city, we used the method of historical studies and descriptive-analytical method. the results of this research show that foreign nationals and especially ambassadors of influential countries during the qajar era, with the benefit of the king’s authority, appropriate financial resources and to some extent social acceptability, had the best residential areas of tehran at different times. took and caused the expansion and strengthening of the phenomenon of socio-spatial segregation in tehran. by living in the best areas of the city (generally in the north of the city), they changed many of the common socio-economic relations and laid the groundwork for residential developments, the effects of which can be seen to this day.