اکوتوریسمِ شهری توانمندساز؛ رویکردی نوین در توسعه جوامع محلی

توانمندسازی همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها برای بهبود کیفیت زندگی جوامع محلی مطرح بوده و می‌تواند باتوجه به زمینه موجود به شکل‌های متفاوتی انجام شود. برخی از بافت‌های شهری کم برخوردار که نیاز به توانمندسازی در آن به‌صورت جدی وجود دارد، دارای پتانسیل‌های بکر طبیعی برای اکوتوریسم هستند. اکوتوریسم، در عین ایجاد کیفیت مناسب محیط برای گردشگران، بیشترین حفاظت را در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و کالبدی از جامعه میزبان به عمل می‌آورد. این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب مطالعات مرتبط، چارچوبی برای دو مفهوم توانمندسازی و اکوتوریسم ارائه نموده است و با تبیین ارتباط میان این دو چارچوب با بهره‌گیری از روش دلفی، فرآیند و معیارهایی برای اکوتوریسمِ شهری توانمندساز، ارائه داده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد اکوتوریسمِ شهری توانمندساز دارای ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، ذهنی-ادراکی و زیست‌محیطی می‌باشد. این رویکرد در هر بعد به‌صورت گام‌به‌گام با توانمندسازی فردی، افزایش توان مشارکت‌پذیری، توسعه اجتماعی و اثربخشی اجتماعی؛ توانمندسازی اجتماعی جوامع میزبان را دنبال می‌کند.

empowering urban ecotourism: a new approach to development local communities empowerment

empowerment has always been considered as one of the primary directions for improving the quality of life in local communities, and it may be accomplished in a variety of ways depending on the circumstances. some disadvantaged urban areas with a significant need for empowerment offer the pristine natural potential for ecotourism. ecotourism not only provides the proper quality of the environment for tourists, but also offers the greatest protection in the host society’s different social, economic, cultural, and environmental domains. in this study, the meta-combination approach is used to combine the two ideas of empowerment and ecotourism, resulting in a set of benefits for empowering communities and the framework of empowering urban ecotourism and its process and criteria had been explained by the relationship between, empowering and urban ecotourism by means of using the delphi method. the results of the research show that empowerment ecotourism has social, cultural, economic, political, psychology-perceptual, and, environmental domains. this approach follows step-by-step individual empowerment, increasing the ability to participate, social development and social effectiveness, social empowerment of the host communities.