بررسی ویژگی‌های ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی: محله آخماقیه تبریز)

عدم توجه به ویژگی‌های ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی با پیشبرد راهکارهایی مبتنی بر جزءنگری در مواجه‌ با این معضل شهری، روز به روز بر دامنه‌ مشکلات در این سکونتگاه‌ها می‌افزاید. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش‌های محله‌ آخماقیه به‌عنوان یکی از سکونتگاه‌های غیررسمی در شهر تبریز است. روش پژوهش، توصیفیتحلیلی بوده و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش پرسش‌نامه و آزمون‌های تی‌تست، فریدمن و همبستگی بهره‌برداری شده است. داده‌های پژوهش، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی میدانی گردآوری شده (ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی) و حجم نمونه هم بر اساس فرمول کوکران معادل 378 نفر برآورده شده است. شاخص‌های تعیین شده در این پژوهش، به تریتب شاخص‌های کالبدی اجتماعی اقتصادی و زیرساختی هستند. نتایج تحلیل داده‌ها و پرسش نامه‌ها حاکی از آن بود که محله‌ آخماقیه از نظر ویژگی‌های ساختاری (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیرساختی) پایین‌تر از حد متوسط قرار داشت و بیشترین میزان رضایتمندی ساکنان محله‌ آخماقیه‌ تبریز در میان مولفه‌های مورد مطالعه، مربوط به مولفه‌ اجتماعی بود و پس از آن به تریتب مولفه‌ «زیرساختی»، مولفه‌ «کالبدی» و در نهایت کمترین رضایتمندی مربوط به مولفه‌ «اقتصادی» بود و به‌طورکلی رضایتمندی ساکنان از شاخص‌های ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی یکسان نبود. یافته‌های دیگر تحقیق نشان داد که بین کیفیت زیرساختی و کیفیت اقتصادی محله‌ آخماقیه، ارتباط معنادار و مثبتی وجود داشت.

Structural Features of Informal Settlements in the Akhmakiyeh Neighborhood of Tabriz

Lack of attention to the structural features of informal settlements by promoting solutions based on partisanship in dealing with this urban problem is increasing the scope of the issues in these settlements. This study aims to identify the challenges of the Akhmakiyeh neighborhood as one of the informal settlements in Tabriz. The research method is descriptiveanalytical, and the questionnaire, ttest, Friedman, and correlation tests were used to analyze the data. The data were collected using library studies and field research (a combination of quantitative and qualitative methods), and the sample size was calculated based on Cochran’s formula of 378 people. The indicators determined in this research are Physical, Social, Economical, and Infrastructure indicators, respectively. The results showed that the Akhmakiyeh neighborhood was below average regarding structural features (physical, social, economic, and infrastructure). Also, the highest level of residents’ satisfaction was related to the social component, followed by the infrastructure component, the physical component. Finally, the lowest satisfaction rate was for the economic component. The residents’ satisfaction with the structural indicators of informal settlements was not the same. Other findings showed a significant and positive relationship between infrastructure quality and the economic quality of the Akhmakiyeh neighborhood.