چرا افراد مهاجرت می‌کنند؟ مدل گرانش بسط یافته از مهاجرت‌های بین استانی در ایران دوره 95-1390

مهاجرت داخلی مکانیزمی برای سازگاری با تفاوت‌های منطقه‌ای و مبنای مهمی برای برنامه‌ریزی است، اما در ادبیات جمعیت‌شناختی کمتر به آن توجه شده است. مهاجرت از مجموعه عوامل پیچیده‌ای تاثیر می‌گیرد که برای بررسی نیاز به ابزارهای قدرتمندی دارد. مدل گرانش از مهم‌ترین این ابزارها است که با دو رویکرد پایه و گسترده، تاثیر این عوامل را بررسی می‌کند. هدف این مقاله، بررسی عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت منطقه‌ای ایران بر اساس این مدل است. داده‌های موردنیاز شامل تعداد مهاجرت‌های بین استانی و متغیرهای اقتصادیاجتماعی است که از داده‌های سرشماری سال 1395 و بر اساس مطالعات قبلی انتخاب‌شده‌اند. نتایج نشان داد که مدل پایه گرانش قادر به تبیین 69 درصد و مدل بسط یافته 91 درصد از مهاجرت بین استانی هستند. درمجموع عامل شبکه اجتماعی و سپس مسافت بیشترین تاثیر را در مهاجرت منطقه‌ای دارند. تحلیل تاثیر عوامل دافعه و جاذبه نشان داد که عوامل دافعه 53 و عوامل جاذبه 39 درصد، از حجم مهاجرت بین دو استان را تبیین می‌کنند. بر اساس مدل گرانش، در مهاجرت منطقه‌ای نقش عوامل دافعه بیشتر از عوامل جاذبه است. درنتیجه تنها راه تعدیل مهاجرت‌های منطقه‌ای ایجاد خدمات و امکانات برای مناطق کمتر توسعه‌یافته و کاهش تفاوت‌های منطقه‌ای خواهد بود.

Why Do People Move? Modern Gravity Model of Inter-Provincial Migration in Iran 2011-2016

Internal migration is a mechanisms to adjustment with regional socioeconomic differences and an important basis for planning, but received less attention in demographic literature. Migration is affected by a complex factors of determination that requires some powerful tools to investigating. Gravity model is one of the most important tools that examines these factors with two pure and generalized approaches. The purpose of this article is investigating these factors in Iran based on this model. The required data include the number of interprovincial migrations and socioeconomic variables obtained from the 2016 census of the Statistics Center of Iran and selected based on previous studies. The results showed that the pure gravity model can explain 69% of interprovincial migration, while in the generalized model this reached 91%. In general, the social network factor and then the distance have the greatest impact on regional migration. Analysis of the effect of push and pull factors showed that push factors are able to explain 53% and pull factors 39% of the migration volume between the two provinces. Therefore, according to the gravity model of interprovincial migration in Iran, the role of push factors is more than pull factors. As a result, the only way to moderate interregional migration would be to create services and facilities for less developed regions and reduce regional differences.