الگوی توسعه گردشگری اکولوژیک مناطق کوهستانی صعب‌العبور در بستر زیرساخت کهن شبکه ریلی (محور مطالعه: مسیر ریلی تهران-مازندران)

مناطق صعب‌العبور کوهستانی یکی از مقاصد جذاب گردشگری هستند؛ که به دلیل دسترسی دشوار به این مناطق کمتر موردتوجه قرار می‌گیرند. بهترین راه دسترسی به این مناطق استفاده از شبکه ریلی است، شبکه ریلی می‌تواند موجب حفاظت از محیط طبیعی و سکونتگاهی گردد و از آلودگی‌های محیطی و ورود بیش‌ازحد جمعیت به این مناطق جلوگیری نماید. با توجه به این موضوع هدف از این پژوهش تبیین الگوی توسعه گردشگری اکولوژیک در مناطق صعب‌العبور کوهستانی به‌وسیله محور ریلی است. محور ریلی تهرانمازندران به دلیل قدمت و پیشروی آن در دل مناطق کوهستانی و داشتن قطار گردشگری فعال به‌عنوان نمونه مورد مطالعاتی این پژوهش انتخاب شد. برای شناخت و تحلیل وضعیت موجود محور ریلی و مناطق مجاور آن از مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای در کنار پیمایش‌های میدانی و برای آگاهی ازنظر ذی‌نفعان و کنشگران این پژوهش از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شد. سپس با بهره‌گیری از این موارد، الگوی توسعه منطقه تدوین شد. در این توسعه ایستگاه‌های راه‌آهن نقش کانون توسعه گردشگری در یک منطقه را فراهم می‌نمایند. ایستگاه‌هایی که دارای بیشترین ظرفیت توسعه بودند به‌عنوان کانون‌های توسعه گردشگری اکولوژیک انتخاب شدند. این کانون‌ها با تشکیل یک مجموعه گردشگری اعم از جاذبه‌های طبیعی، روستایی و تاریخی نقش محور توسعه منطقه را پیدا می‌کنند و نواحی پیرامونی خود را با ایجاد یک شبکه گردشگری رشد می‌دهند. با این عمل علاوه بر توسعه اقتصادی سکونتگاه‌ها و رونق گردشگری، حفاظت و نگه‌داری از محیط‌زیست نیز به بهترین نحو انجام می‌پذیرد و بدین‌ترتیب گردشگری اکولوژیک در مناطق کوهستانی با محوریت مسیر ریلی تحقق می‌یابد.

Ecological Tourism Development Model of Impassable Mountainous Areas in the Context of the Ancient Infrastructure of the Railway Network (Case study: Tehran-Mazandaran railway)

Impassable mountainous regions are one of the significant destinations for tourists, which due to arduous accessibility, are neglected to visit. The best way to reach these regions would be the railways, owing to their conservative nature which protects the environment and significant settlements and also reduces pollution and nonnative population. By having this to account, the main goal of this research would be explaining the role of ecological tourism planning in impassable mountainous regions by railways.TehranMazandaran railway is chosen as the case of this study in light of its antiquity, settlement growth in heart of the mountain, and presence of railway tourism. In order to recognize and explore the existent stations and adjacent habitations, the documentary and libraries along with field surveys and questionnaires and interviews were used to inform the stakeholders and actors of this research. Then, using these items, the development model of the region was developed.In this development, railway stations provide the role of tourism development center in an area. The stations with the highest development capacity were selected as the centers for the development of ecological tourism. By forming a tourism complex including natural, rural and historical attractions, these centers play a central role in the development of the region and grow their surrounding areas by creating a tourism network. With this action, in addition to the economic development of settlements and the prosperity of tourism, the protection and maintenance of the environment is also done in the best way, and thus ecological tourism is realized in mountainous areas with the focus on the railway route.