نگرش‌ها در زیبایی‌شناسی منظر شهری

زیبایی منظر شهری دارای ابعاد مختلف و معیارهای متعددی می‌باشد که عقاید و دیدگاه‌های متفاوتی نیز درباره آنها وجود دارد. این پژوهش در پی شناسایی این نگرش‌ها در زیبایی‌شناسی منظر شهری به‌ویژه در مقیاس خرد یعنی فضای شهری می‌باشد. در این راستا نخست با مطالعات اسنادی و میدانی 61 معیار ارزیابی زیبایی منظر شهری تدوین گردید و سپس در قالب روش q مشارکت‌کنندگان به مرتب‌سازی این معیارها در جدول رتبه‌بندی کیو پرداختند. پس از گردآوری اطلاعات و به کمک نرم‌افزار spss با روش تحلیل عاملی کیو، همبستگی بین افراد بررسی گردید. سپس با استفاده از روش مولفه‌های اصلی و چرخش واریماکس 10 عامل استخراج شدند. تفسیر این عامل‌ها منجر به شناسایی نگرش‌های 1 محافظه‌کارانه و سنتی، 2 جزءنگر و طبیعت‌گرا، 3 فرد محور و نوگرا، 4 شهرت گرا و کل‌نگر، 5 عمل‌گرا و محیط محور، 6 معمارانه و تخصصی، 7 طبیعت‌محور و معناگرا، 8 اجتماعی و تجربه‌گرا، 9 کاربردی و جامعه‌گرا و 10 مدنی و فرهنگ محور گردید. به‌علاوه وجود نگاهی چندبعدی و توجه همزمان به ابعاد مختلف زیبایی منظر شهری در بیشتر دیدگاه‌ها نشان داد که برخلاف تصور رایج، غالب شهروندان لزوماً تمرکز خاصی بر ابعاد عمدتاً ذهنی، ادراکی و معنایی ندارند. از سوی دیگر تمایز جنسیتی مشاهده‌شده در میان نگرش‌ها را می‌توان با نوع و سطح حضور، تجربه و مشارکت مردان و زنان در شهر مرتبط دانست که باعث بروز دغدغه‌های متفاوت و در نتیجه دیدگاه‌های متباین در میان آنها شده است.

Attitudes in Urban Landscape Aesthetics

The beauty of the urban landscape includes different aspects and various criteria on which there are different attitudes and opinions. This research sought to identify these attitudes in the aesthetics of the urban landscape, especially at the microscale, i.e. urban space. At first, 61 assessment criteria were adjusted, then participants arranged them in a Q diagram based on the Q method. After gathering data, the correlation between subjects was evaluated by SPSS software with the Qfactor analysis method and 10 factors were extracted using principal components analysis and varimax rotation. Interpretation of these factors leads to 10 opinions: 1.Conservative and Traditional, 2.Naturalist and Meticulous, 3.Personcentered and Forwardlooking, 4.Holistic and Reputationoriented, 5.Pragmatic and Environmentcentered, 6.Specialized and Architectural, 7.Naturecentered and Semantic, 8.Experienceoriented and Social, 9.Communityoriented and Practical, 10.Civil and Culturecentered. Moreover, multidimensional opinions and simultaneous consideration to different aspects of urban landscape aesthetics in most opinions unlike current imagination showed that most of the citizens not necessarily focus on subjective and perceptive aspects. On the other hand, gender differentiation was observed among opinions which can be related to type and amount of presence and experience of them in the city that leads to contradictory attitudes among them.