ماهیت حقوقی و کارکردهای اقتصادی قراردادهای توزیع

یکی از مهمترین ابزارهای نظام توزیع کالاها و خدمات، قراردادهای توزیع است که ازعناصر اساسی حقوق توزیع به شمارمی‌رود و به سبب پیامدهای ضدرقابتی و انحصارزایی که شبکه‌های حاصل از این نوع قراردادها – درعین آثار رقابتی و کارایی اقتصادی غیرقابل انکار خود- به همراه می‌آورد، مورد توجه روزافزون کشورهای غربی قرار گرفته و دراین میان، قواعد حقوق رقابت با اعمال موازین و اصول آمره خود، نقش تعیین کننده‌ای در کنترل و هدایت این نوع قراردادها و کاهش موثر آثار ضد رقابتی آنها درعین حفظ و ارتقاء کارایی شبکه‌های قراردادی توزیع در تامین بهینه نیازهای اقتصادی شهروندان ایفا می‌کند. این نوشتار  که حاصل مطالعه تحلیلی داده‌های به‌دست آمده از منابع کتابخانه‌ای حقوق اتحادیه اروپا و برخی کشورهای اروپایی در زمینه قراردادهای توزیع است و ماهیت، انواع، فلسفه پیدایش و کارکردهای اقتصادی این نوع قراردادها را با هدف توسعه نظام حقوقی ایران، مورد تحلیل و تبیین قرارداده به این نتیجه رسیده است که قراردادهای توزیع در انواع سه‌ گانه خود که به عنوان یک قرارداد معوض تجاری چارچوب عمودی، الحاقی وانحصارزا، توزیع محصول یا محصولات معینی را دریک بازه زمانی معین اما نسبتاً طولانی و یا نامحدود، ساماندهی و تنظیم می‌کند، در وضعیت کنونی حقوق موضوعه ایران، یک قرارداد نامعین است که می‌بایست بر اساس قواعد عام مندرج در مواد 44، 45 و 62 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (مصوب 1386) از حیث شروط انحصارزای ضد رقابتی،از سوی شورای رقابت  مورد کنترل و نظارت دقیق قرار گیرد و شاید بهتر باشد رژیم حقوقی عام قراردادهای توزیع به عنوان یک عقد معین - شامل تعریف عام، شرایط تشکیل، آثارعام واسباب پایان این نوع قرارداد- باحفظ انعطاف پذیری ازحیث تعیین انواع گوناگون قرارداد مزبور وآثاروشرایط انحلال آن بر اساس توافق طرفین در چارچوب قواعد آمره حقوق رقابت،در قانون تجارت ایران پیش بینی گردد.

distribution agreements : legal nature and economic functions

one of the most important tools of the distribution system of goods and services is distribution contracts, which are one of the basic elements of distribution rights, and due to the anti-competitive and monopolistic consequences that the networks resulting from this type of contracts bring - along with their undeniable competitive effects and economic efficiency - the increasing attention of western countries has been paid, and in the meantime, the rules of competition law, by applying their standards and principles, play a decisive role in controlling and guiding these types of contracts and effectively reducing their anti-competitive effects, while maintaining and improving the efficiency of contractual distribution networks in optimally meeting needs. it serves the economy of citizens. this article is the result of an analytical study of the data obtained from the law library sources of the european union and some european countries in the field of distribution contracts, and it analyzes and explains the nature, types, philosophy of origin and economic functions of these types of contracts with the aim of developing the legal system of iran.