مسئولیت کیفری شخص حقوقی در پرتو اصل فردی بودن مجازات

مسئولیت ناشی از فعل غیر در جوامع پیشین مورد اعتقاد و مورد عمل بوده است. لذا برای قتل یکنفر گاهی قبیله‌ای را نابود می‌کردند. با پیدایش نظام‌های حقوقی، اصل فردی بودن مجازات بنیان نهاده شد تا دیگر بخاطر فعل غیر، کسی مجازات نشود. اما با تولد و تشکیل اشخاص حقوقی فرضیه‌هائی مطرح شد که منتهی گردید به مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا قائل شدن مسئولیت کیفری برای شخص حقوقی با اصل فردی بودن مجازات سازگار است؟ و آیا چنین موجودی در فرض وجود خارجی قابل مجازات است؟ پاسخ این است که اصل فردی کردن مجازات اثر و حاکمیت نسبی دارد نه مطلق. وقتی فردی بخاطر ارتکاب جرم مجازات می‌شود اطرافیانش نیز، از حیث معنوی و مادی آسیب می‌بینند و حتی آحاد جامعه که قرابتی با محکوم علیه ندارند، متضرر می‌شوند. در خصوص اشخاص حقوقی هم فرض بر این است که قضیه از همین قرار است. مسئولیت کیفری و مجازات او موجب تحمیل ضرر بر سهامداران و دیگر مرتبطین می‌شود؛ اما در عین حال این امر با اصل شخصی بودن مجازات منافات ندارد زیرا اولاً همانگونه که ذکر شد اصل یاد شده حاکمیت و تاثیرگذاری نسبی دارد نه مطلق. ثانیاً مسئولیت کیفری شخص حقوقی را نیابتی و عاریتی می‌دانیم نه مسئولیت ناشی از فعل غیر. ثالثاً شخص حقوقی هم قابلیت تحمل کیفر دارد. رابعاً مسئول دانستن شخص حقوقی و مجازات وی تاثیراتی در جامعه می‌گذارد که در نهایت موجب منتفع شده همان کسانی می‌شود که به ظاهر از مجازات شخص حقوقی متضرر می‌شوند.

Criminal liability of a legal entity in the light of the principle of individualization of punishment

The liability caused by other’s actions has been believed in previous societies. Hence, people used to destroy a tribe because of the murder of a person. With the advent of legal systems, the principle of individualization of punishment was established, so that no other person is punished because of other’s actions. However, with the creation of legal entities, assumptions were presented and led to the criminal liability of legal entities. Now, the question is that whether considering criminal liability for the legal entity is consistent with the principle of individualization of punishment or not? And whether such a person can be punished or not? The answer is that the principle of individualization of punishment has a relative and not absolute impact. When a person is punished for the commitment of a crime, the other people around that person will be damaged physically and spiritually and even other social classes with no relationship with the offender are harmed. On legal entities, the same issue is true. Criminal liability and punishment of legal entity can impose harm on stockholders and other people connected to the person. However, this is not inconsistent with the principle of individualization of punishment. This is because; firstly, the said principle has a relative effect, and secondly, criminal liability of a legal entity is a proxy and not a liability caused by the other’s action. Thirdly, the legal entity has the capability of tolerating the punishment. Fourthly, considering liability for the legal entity and punishing that person can leave impacts in the society to make interest for those people, who were harmed by the punishment of the legal entity.