تحلیل عوامل موثر بر منابع ازدست‌رفته سازمان تامین اجتماعی در ایران

تامین اجتماعی با توزیع مجدد درآمد و ارائه خدماتی نظیر تامین درآمد جایگزین برای شاغلین ازکارافتاده یا بازنشسته و خدمات درمانی، سعی در پاسخگویی به نیاز انسان‌ها در دستیابی به شرایط مناسب زندگی دارد. اهداف طرح‌های تامین اجتماعی زمانی به‌درستی محقق می‌شود که این سازمان منابع کافی جهت انجام امور را در اختیار داشته باشد. بر این اساس، شناخت عوامل موثر بر منابع ازدست‌رفته سازمان تامین اجتماعی و چگونگی اثرگذاری این عوامل، به جلوگیری از ایجاد کسری در منابع این سازمان کمک خواهد نمود. بنابراین هدف این مقاله تحلیل عوامل موثر بر منابع ازدست‌رفته سازمان تامین اجتماعی در ایران طی دوره 1392 تا 1398 است. بدین منظور در ابتدا با بهره‌گیری از ریز داده‌های طرح هزینه و درآمد خانوارها و به‌کارگیری شاخص‌های مرتبط، میزان منابع ازدست‌رفته به روش توصیفی و با استفاده از مفهوم اشتغال غیررسمی محاسبه شد. پردازش اولیه داده‌ها نشان می‌دهد، سازمان تامین اجتماعی در بازه زمانی مذکور به‌طور متوسط سالانه 14.5 درصد منابع مالی ازدست‌داده است. در ادامه به برآورد الگوی پژوهش به روش داده های تابلویی پویا و تخمین زن گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی در 31 استان کشور پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که اشتغال غیررسمی، ساختار اقتصادی (نسبت ارزش افزوده بخش صنعت به کشاورزی)، نرخ بیکاری و تورم تاثیر مستقیم بر منابع ازدست‌رفته تامین اجتماعی دارند. همچنین نتایج این مطالعه نشان می‌دهد اثر تعاملی ساختار اقتصادی در استان‌های مرزی بر منابع ازدست‌رفته معکوس است. بدین توضیح که با افزایش ارزش‌افزوده بخش صنعت نسبت به ارزش‌افزوده‌ی بخش کشاورزی در استان‌های مرزی، منابع ازدست‌رفته‌ی تامین اجتماعی کاهش می یابد.

Analysis of Factors Affecting the Lost Resources of the Social Security Organization in Iran

Social security seeks to meet the needs of people in achieving adequate living conditions by redistributing income and providing services such as providing alternative income for disabled or retired employees and medical services. The goals of social security plans are achieved when the organization has sufficient resources to carry out its tasks. Accordingly, recognizing the factors affecting the lost resources of the Social Security Organization and how these factors affect, will help prevent a deficit in the resources of this organization. Therefore, the purpose of this paper is to analyze the factors affecting the lost resources of the Social Security Organization in Iran during the period 2013 to 2019. For this purpose, initially, using the micro data of household expenditure and income plan and using related indicators, the amount of resources lost was calculated descriptively and using the concept of informal employment. Preliminary processing of the data shows that the Social Security Organization has lost an average of 14.5% of its annual financial resources during this period. Then, the research model was estimated by dynamic panel data method and the estimation of generalized of Moments system in 31 provinces of the country. The results show that informal employment, economic structure (Value added ratio of industry to agriculture), unemployment rate and inflation have a direct impact on lost social security resources. The results of this study also show that the interactive effect of economic structure in border provinces on lost resources is inverse. Explaining that with the increase in the added value of the industrial sector compared to the added value of the agricultural sector in the border provinces, the lost resources of social security are reduced.