ارزیابی تاثیر مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران

اثرات مالیات بر فعالیت‌های اقتصادی از مهم‌ترین موضوعات مالیه عمومی است. مالیات‌ها مهم‌ترین منبع کسب درآمد برای دولت می‌باشند، علاوه بر آن ابزار مهم به کارگیری سیاست‌های مالی دولت نیز می‌باشند. از آنجا که مالیات‌ها تخصیص منابع را تحت تاثیر قرار می‌دهند، آثار مهمی بر متغیرهای واقعی اقتصادی خواهند داشت. لذا در این مطالعه اثرات مالیات مستقیم و غیرمستقیم بر سرمایه‌گذاری خصوصی بررسی شده است. روش جمع‌آوری آمار و اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای بوده است و براساس آمارهای سری زمانی 1397-1375 که از بانک مرکزی اخذ گردیده، تاثیر متغیرهای توضیحی مخارج عمرانی دولت، تولید ناخالص داخلی سرانه حقیقی، مالیات مستقیم، مالیات غیرمستقیم، شاخص کسب و کار و شاخص ریسک بر سرمایه‌گذاری خصوصی، با استفاده از روش اقتصادسنجی خودرگرسیون برداری با وقفه‌های توزیعی (ardl) برای اقتصاد ایران، برآورد شده است. مخارج عمرانی دولت، مالیات مستقیم و شاخص ریسک رابطه منفی با سرمایه‌گذاری خصوصی داشته، اما تولید ناخالص داخلی سرانه حقیقی، مالیات غیرمستقیم و شاخص کسب و کار تاثیر مثبت بر سرمایه‌گذاری خصوصی داشته‌اند. با توجه به رابطه معکوس بین مالیات مستقیم و سرمایه‌گذاری خصوصی و همچنین رابطه مثبت بین مالیات غیرمستقیم و سرمایه‌گذاری خصوصی، اعمال معافیت‌های مالیاتی برای مالیات‌های مستقیم و افزایش مالیات‌های غیرمستقیم می‌تواند در جهت تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی موثر واقع گردد.

Assessing the Impacts of Direct and Indirect Taxes on Private Investment in Iran

The effects of the tax on economic activities are one of the most important issues in general finance. Taxes are the most important source of revenue for the government, in addition to being an important means of implementing government fiscal policies. Since taxes affect resource allocation, they will have important effects on real economic variables. Therefore, the effects of direct and indirect taxation on private investment have been studied. The method of gathering statistics and data is a library based on time series statistics of 19962018, which are derived from the central bank, the effect of government development expenditure, GDP, direct tax, indirect tax, business index, and risk index on investment have been estimated using the ARDL method for the Iranian economy. Government construction expenditure, direct taxation and risk index have a negative relationship with private investment, but GDP, indirect taxes and business index have a positive impact on private investment. Considering the inverse relation between direct tax and private investment as well as the positive relation between indirect tax and private investment, the imposition of tax breaks for direct taxes and an increase of indirect taxes can be effective in encouraging private investment.