فلسفه اسلامی معاصر و چالش‌های پیش‌روی آن

فلسفه اسلامی معاصر در ابعاد و زمینه های مختلفی با چالش های مهمی مواجه است، برخی از این چالش ها عبارتند از: 1. عدم تنوع در روش ها، موضوعات، مسائل، رویکردها و نظریات آن، 2. عدم ارتباط آن با پرسش های فلسفی انسان معاصر، 3. کاربردی نبودن، 4. انتزاعیت و انضمامی نبودن، 5. مشکل وابستگی به مکاتب فلسفی قبلی، 6. عدم تعامل کافی آن با دیگر حوزه های معرفتی بشر، 7. عدم ظرفیت بالفعل لازم برای تولید فلسفه های مضاف، 8. عدم استقلال از آموزه های الهیاتی و ایدئولوژی های دینی،9. نظریه پردازی به جای شرح نویسی، 10. عدم گفتگو با مکاتب فلسفی دیگر و جذب قابلیت های آنها، و 12. عدم خودانتقادگری و دوری از جزم گرایی. در این تحقیق نشان داده می شود که بحران فلسفه اسلامی معاصر در مواجهه با چالش های اساسی مزبور است، به این معنا که نه تکثر قابل قبولی در موضوعات و مسائل دارد، نه با پرسش های فلسفی انسان مسلمان سروکار دارد، نه یک فلسفه عینی و کاربردی است؛ بلکه شدیداً به سنت فلسفی گذشته وابسته است. ضمن اینکه هنوز هم دچار مشکل شرح و حاشیه نویسی است. بین فلسفه اسلامی معاصر و الهیات اسلامی نوعی خلط و پیوند غیرمنطقی وجود دارد. همچنین با دیگر زوایای زندگی انسان مسلمان و معارف بشری ارتباط لازم و معنادار ندارد. و اینکه رویکرد انتقادی قوی ای در فلسفۀ اسلامی معاصر وجود ندارد و با دیگر مکاتب فلسفی در گفتگوی سازنده نیست. در این تحقیق تلاش می شود راه کارهایی پیشنهادی برای برون شد فلسفه اسلامی معاصر از چالش های پیش رو معرفی گردد، از جملۀ آنها توجه به مسائل طرح شده از سوی فلسفه معاصر غرب، اقبال به فلسفه های مضاف، و استقلال‌جویی از الهیات اسلامی، و اتخاذ رویکرد عینی، کاربردی و انتقادی بسیار مهم هستند.

contemporary islamic philosophy and its challenges

contemporary islamic philosophy faces significant challenges across a variety of dimensions and contexts. some of these challenges include: (1) a lack of diversity in methods, topics, issues, approaches, and theories; (2) insufficient engagement with the philosophical questions of contemporary individuals; (3) a lack of practical applicability; (4) a tendency towards abstraction without concreteness; (5) reliance on previous philosophical schools; (6) inadequate interaction with other domains of human knowledge; (7) insufficient capacity for the development of applied philosophies; (8) dependence on theological doctrines and religious ideologies; (9) a focus on theoretical innovation over exegesis; (10) limited engagement with other philosophical traditions and the adoption of their insights; and (12) a lack of self-criticism and an aversion to dogmatism. this study shows that the crisis of contemporary islamic philosophy arises from its inability to address these foundational challenges. specifically, it lacks sufficient breadth in topics and issues, fails to engage adequately with the philosophical inquiries of contemporary muslims, and does not represent an objective or practical philosophy, remaining heavily reliant on past philosophical traditions. additionally, it still suffers from an overemphasis on interpretation and commentary. there exists an illogical blending and conflation between contemporary islamic philosophy and islamic theology, and it lacks meaningful and essential engagement with other aspects of muslim life and human knowledge. furthermore, contemporary islamic philosophy lacks a strong critical approach and does not engage in constructive dialogue with other philosophical traditions. this study seeks to propose solutions to help contemporary islamic philosophy address these challenges, such as by focusing on issues raised in contemporary western philosophy, embracing applied philosophies, striving for independence from islamic theology, and adopting a more concrete, practical, and critical approach.