یگانه‌انگاری یا دوگانه‌انگاری هویت شخصی انسانی از نگاه علامه طباطبایی

علّامه طباطبایی یکی از فیلسوفان نظریّه‌پرداز در حکمت متعالیه است که به دیدگاه‌ او دربارۀ نفس، از جمله هویّت شخصی انسان، پرداخته نشده است. در این مقاله به گزارش، تحلیل و نقد دیدگاه علّامه طباطبایی دربارۀ یگانه انگاری یا دوگانه انگاری هویّت شخصی انسانی پرداخته می شود. در این راستا باید به ارتباط میانِ نفس و بدن و تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر و هویّت شخصی منتَج از آن پرداخته شود؛ زیرا نکتۀ اساسی در بررسی ارتباطِ میانِ نفس و بدن، ارتباط علّی میانِ آنهاست. به نظر می‌رسد که قائلان به دیدگاهِ ارتباط علّی میانِ نفس و بدن، از جمله علّامۀ طباطبایی، باید قائل به دوگانه انگاری میانِ نفس و بدن باشند. امّا با توجّه به مبانی وجودشناختی علّامۀ طباطبایی و پذیرش حرکت جوهری در نزد علّامه، خلاف فرض اوّلیّه، این نتیجه به دست می‌آید که نفس و بدن دو مرتبه از یک حقیقتِ مشکِّک و سیّال اند. لذا، از نظر علّامه، با توجّه به مبانی اصالتِ وجودی، هویّت شخصی انسان به صورتِ یک جوهر واحد سیّال خواهد بود. نگاه وجودشناختی علّامه به هویّت شخصی انسان́ شاخصۀ اصلیِ شاکلۀ بحث و موجب تمایز دیدگاه او از سایر دیدگاه ها دربارۀ نحوۀ ارتباطِ نفس و بدن در فلسفۀ ذهن است. در این مقاله روشن خواهد شد که دیدگاه علّامه، با وجود اختلاف عمیق در مبنا، به یگانه انگاری جوهری و دوگانه انگاری ناظر به ویژگی ها نزدیک است.  

monism or dualism about the human personal identity from viewpoint of allamah tabatabaei

allamah tabatabaei is one of the theorist philosophers in transcendent philosophy, whose viewpoint of the soul, including the human personal identity, has not been discussed. this article deals with allamah tabatabaei’s viewpoint of monism or dualism about the human personal identity. in this case, we should discuss on the relationship between the soul and body, and their mutual influence on each other, and the personal identity resulting from that. it seems that those who believe in the causal relationship between soul and body, including allamah tabatabaei, should believe in dualism about the soul and the body. but, according to the ontological foundations of allamah tabatabaei and his acceptance of substantial movement, it is concluded that the soul and the body are two levels of one gradual and fluid reality. allamah’s ontological view of the human personal identity is the main characteristic of the structure of debate and differentiates it from other views of the way of the relationship between soul and body in the philosophy of mind. in this article, it will be clarified that allamah’s viewpoint, in spite of its fundamental difference from other viewpoints, is nearer to substantial monism and quality-dualism.