ماهیت شناسی هوش در فلسفه صدرایی با نگاه به مسئله هوش در روانشناسی

مسئله هوش یکی از مسائل اساسی پیش‌روی بشر بوده و از معدود مسائلی است که در تمام ساحاتی که بشر در مقابل خود می ‌بیند؛ اعم از زمینه‌ های گوناگون علمی، صنایع، تدابیر زندگی فردی و اجتماعی نقش اساسی ایفا می ‌کند. هوش را به صورت کلی مجموعه‌ ای از استعدادها و توانمندی ‌های عمومیِ گوناگونی می ‌دانند که شامل یادگیری و درک امور، هماهنگی و سازش با محیط، بهره‌ برداری از تجربیات گذشته، تجزیه و تحلیل، به کار بردن قضاوت و استدلال صحیح و پیدا کردن راه حل منطقی در مواجهه با موقعیت ‌ها و مسائل مختلف می‌ شود. با این حال تاکنون ماهیت واقعی هوش توسط دانشمندان معرفی نشده و صرفا به تعریف کارکرد و انواع آن بسنده کرده ‌اند. قوه واهمه در فلسفه صدرایی «عقل منزل» است. واهمه جانشین عقل در نسبت با ماده و خیال است و معانی و کلیات را در اضافه به جزئیات و مصادیق ادراک می ‌کند. با دقت در نظام صدرایی؛ می‌توان ادعا کرد که قوه واهمه مطرح در حکمت متعالیه با هوش قرابت دارد و می‌توان آن ها را در نسبت با یکدیگر تحلیل کرد.

the quiddity of intelligence in sadr’s philosophy by looking at the intelligence in psychology

the issue of intelligence is one of the fundamental issues of human and one of the few issues that human beings is faced in all areas. it plays an essential role in various scientific fields, industries, individual and social life measures, etc. intelligence is defined as a set of diverse general talents and abilities including learning and understanding things, adapting to the environment, utilizing past experiences, analyzing, applying sound judgment, and reasoning and finding the logical solution in the face of different situations and problems. however, so far the true nature of intelligence has not been introduced by scientists and they have limited themselves to its definition, function and types. the fancy in sadra’s philosophy is degraded intellect. fancy replaces reason in relation to matter and imagination and perceives meanings and generalities when they added to details and instances. with a close look at the system of sadra’s philosophy and intelligence in the view of scientists; it can be argued that the fancy in transcendent wisdom is related to intelligence and can be analyzed in relation to each other.