ارزیابی رویکرد نیهیلیستی نیچه نسبت به بن‌مایه‌ی ارزش‌های اخلاقی، از منظر اندیشه‌ی اسلامی

اندیشه‌های اخلاقی در غرب، بیشتر آرمان‌گرایانه بوده است. اما با ظهور نیهیلیسم، این رویکرد تغییر کرد و تهی شدن ارزش‌ها، آنگونه که نیچه مطرح می‌کند، آشکار گردید. انسانی که همواره در سایه‌ی ارزش‌های امر قدسی زندگی کرده، ناگهان خویشتن را در بی‌اساس بودن ارزش‌ها می‌یابد. چنین انسانی دیگر نه می‌تواند زندگی‌اش را با مُثل افلاطونی معنی بخشد و نه با آرمان‌های اخلاقی مسیحیت. این بی‌معنایی زندگی، در نقد نیچه به متافیزیک،‌ دین و اخلاق مسیحی، بیش از پیش نمایان می‌شود. نیچه هم به عقل‌گرایی افراطی در متافیزیک یونانی می‌تازد و آن را سرکوب‌گر احساسات آدمی می‌داند، و هم، دین را به خاطر ترویج آنچه او اخلاق بردگی می‌نامد، نقد می‌کند. این امر منجر به بی‌اعتمادی انسان مدرن نسبت به اخلاق الهیاتی شده و در نهایت، انسان به جای خدا، خود، ارزش‌گذار زندگی‌اش می‌شود. پیامدهای این نیهیلیسم را از جنبه‌های مختلف می‌توان بررسی نمود. البته نگاه نیچه به اخلاق دینی، مبتنی بر آموزه‌های مسیحیت بوده اما برخی، نتایج نقد او را به هر گونه اخلاق مبتنی بر دین، تعمیم داده‌اند. اندک تاملی در آموزه‌های اخلاق توحیدی اصیل، نشان خواهد داد که انتقادات نیچه به اخلاق مسیحی، نمی‌تواند اساس اخلاق دینی را که بر معنی‌بخشی حیات آدمی تاکید می‌ورزد، هدف گیرد. 

a survey of nietzsche's nihilistic approach on the basis of moral values, from the islamic viewpoint

moral thoughts in the west have been mostly idealistic. but with the emergence of nihilism, this approach changed and the emptying of values, as proposed by nietzsche, became apparent. a person who has always lived in the shadow of the values of the sacred, suddenly finds himself in the baselessness of the values. such a person can no longer give meaning to his life with platonic ideals, nor with the moral ideals of christianity. this meaninglessness of life is more visible in nietzsche’s criticism of metaphysics, religion and christian ethics. nietzsche both criticizes the extreme rationalism of greek metaphysics as repressive of human emotions, and criticizes religion for promoting what he calls an ethics of slavery. this has led to modern man’s mistrust of theological ethics and finally, man values his own life instead of god. the consequences of this nihilism can be examined from different aspects. of course, nietzsche’s view of religious ethics is based on christian teachings, but some have generalized the results of his criticism to any religion-based ethics. a little reflection on the teachings of authentic monotheistic ethics will show that nietzsche’s criticisms of christian ethics cannot target the basis of religious ethics that emphasizes the meaning of human life.