مبانی مابعدالطبیعی هنر اسلامی

در این مقاله سعی داریم مبانی فلسفی یا مابعدالطبیعی هنر اسلامی را با تکیه بر جریان های اصلی فلسفه های اسلامی مثل فلسفه های مشایی و اشراقی و حکمت متعالیه بر تمرکز بر چند مفهوم کلیدی مثل مفاهیم اصل نور، اصل وحدت و کثرت، اصل قوه خیال و اصل تجلی و غیره تبیین نماییم و نشان دهیم که فهم فلسفه هنر یا زیبایی شناسی به معنای عام کلمه در فرهنگ اسلامی بر خلاف فرهنگ غربی از مبانی فلسفی و دینی و حتی عرفانی تغذیه می کند. مساجد به عنوان  مصداقی از معماری اسلامی به مثابه یک اثر هنر بزرگ اسلامی در طول تاریخ تمامی این چهار اصل را با اشکال مختلف خود در خود جمع کرده است. هنرمند اسلامی قبل از دست زدن به آفرینش هنری ذهن و روان خود را به آموزه های دینی و عرفانی ملبس می سازد. در این نوشته با تکیه بر گفته های فیلسوفان و عرفایی مثل سهروردی یا ابن عربی یا ملاصدرا سعی داریم عناصر یا بهتر بگوییم اصول مابدالطبیعی چهارگانه مذکور را با استناد به آثار این متفکران و مفسران این اندیشمندان نشان دهیم که محتوای هنر اسلامی امری کاملاً معنوی است و جوشش این امر معنوی مایه جوشش هنر اسلامی در طول تاریخ طولانی آن گشته است. 

metaphysical foundations of islamic art

in this article, we try to study the philosophical or metaphysical foundations of islamic art by relying on the main currents of islamic philosophies such as peripatetic and philosophies and transcendent wisdom to focus on several key concepts such as the principles of light, the principle of unity and plurality, the principle of imagination. explain the principle of manifestation, etc. and show that understanding philosophy of art or aesthetics in the general sense of the word in islamic culture, unlike western culture, feeds on philosophical, religious and even mystical principles. mosques as an example of islamic architecture as a work of great islamic art throughout history have gathered all four principles in their various forms. the islamic artist wears his mind and psyche on religious and mystical teachings before engaging in artistic creation. in this article, relying on the sayings of philosophers and mystics such as suhrawardi or ibn arabi or mulla sadra, we try to show the elements or rather the above four supernatural principles by quoting the works of these thinkers and commentators of these thinkers that the content of islamic art is completely spiritual and the boiling of this spiritual matter has been the boiling point of islamic art throughout its long history.