تبیین جایگاه تاریخ نگاری و تاریخ نگری ابوالقاسم سحاب تفرشی در عصر پهلوی اول

ابوالقاسم سحاب تفرشی از فرهیختگان اواخر عهد قاجار و عصر پهلوی اول بوده است. در کارنامه علمی و ادبی سحاب آثار بسیار متنوعی وجود دارد، متونی مانند درسنامه های فنی و ریاضی دارالفنون، اولین نمونه ها از نگارش های جدید ایرانیان درباره تاریخ حیات امامان شیعه، شرح حال نویسی نامداران تاریخ اسلام به زبان فارسی با الهام از شرح حال های کلاسیک عربی مانند تاریخ الاسلام ذهبی، فرهنگ لغت فرانسه به فارسی و اولین نمونه های پیشتازانه برای شناخت وضع معاصر کشورهای اسلامی. سحاب در تاریخ نگاری بیشتر به تاریخ اسلام به ویژه تاریخ ائمۀ اطهار پرداخته که به صورت شرح حال نویسی است. اصلی ترین ویژگی های تاریخ نگری سحاب، توجه به تاریخ اسلام و تاریخ تشیع است. سحاب در علت تالیف کتب تاریخ ائمه به ارادت خاص خود به آنان اشاره دارد. وی فرزند زمانه ای است که افکار و تمایلات ضد اسلامی  و باستان گرایی و ناسیونالیسم در میان آن دوره رواج داشت و این افکار از سوی حاکمیت نیز حمایت می شد، اما سحاب با وجود برخورداری از عقاید عمیق اسلامی، گرایش بسیاری به پیشرفت کشور های اسلامی به سبک اروپائیان داشت. مسئلۀ اصلی پژوهش این است که جایگاه تاریخ نگاری و تاریخ‌نگری ابوالقاسم سحاب تفرشی را مورد بررسی قرار داده باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفیتحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع کتابخان ه ای، به بررسی مولفه های تاریخ نگاری و ویژگی های تاریخ نگری می پردازد.

Explaining the position of Historical perspective & Historiography of Abol-Qassem Tafreshi Historian of the first Pahlavi period

AbolQassem Tafreshi was one of the intellectuals of the late Qajar period and the first Pahlavi era. Sahab’s scientific and literary record includes a wide variety of works, such as technical and mathematical textbooks of the Dar alFonun, the first examples of new Iranian writings on the life history of Shiite Imams, and biographies of famous Islamic historians in Persian inspired by Sharh. Classical Arabic modes such as Tarikh alIslam Zahabi, The FrenchPersian dictionary and the first leading examples for understanding the contemporary situation of Islamic countries, Sahab in historiography focuses more on the history of Islam, especially the history of the Imams It is writing. In selecting the sources of the Islamic era with the focus on Shiite books, he has also used Sunni sources in compiling these books among these various works, there are works with a more historical approach or nature. The main features of Sahab Historiography are the history of Islam and the history of Shiism. Sahab refers to the special devotion to the Imams in compiling the history books of the Imams (as). He is the son of a time when antiIslamic, antiquarian and nationalist ideas and tendencies were prevalent in that period and were also supported by the government, but Sahab, despite having deep Islamic beliefs, has a great tendency to develop countries. It was European in the style of the Europeans. The main issue of the research is to examine the position of historiography and historiography of Abolghasem Sahab Tafreshi Using the descriptiveanalytical method and relying on library documents and resources, the presentation examines the components of historiography and the characteristics of historiography.