نقش خواجه نصیرالدین طوسی در توسعه علم ریاضی و علم نجوم در جهان اسلام

مقاله حاضر با عنوان«نقش خواجه نصیر طوسی در توسعه علوم» با هدف کشف و توصیف نحوه و چگونگی تاثیرخواجه نصیرالدین(م.653)، در علوم ریاضی و نجوم صورت گرفته است. خواجه از مشهورترین دانشمندان شیعی که در حوزه‌های مختلف علمی پیشرفت های فراوانی را ایجاد کرد. بدون تردید نقش وی در حوزه ریاضی و نجوم بسیار برجسته است. رصد خانه مراغه تنها بخشی از از سازمان علمی خواجه بود که اعتبار جهانی یافت.کتاب «شکل‌القطاع» او تحولی شگرف در حوزه علوم ریاضی خصوصاً هندسه بوجود آورد. وی با تبدیل هندسه سه‌بُعدی به هندسه دوبُعدی در علم هندسه توانست در حوزه ریاضیات(هندسه) گام‌های اساسی بردارد. طبق یافته‌ها می توان گفت مهم‌ترین تحول در علم نجوم قبل از کپرنیک توسط خواجه صورت پذیرفت. خواجه با طرح جفت‌های طوسی انتقاد جدی به نظریه زمین‌محوری بطلمیوس کرد واثبات کرد که خورشید مرکز است و زمین به دور خورشید می‌چرخد؛ کاری که بعدها اساس تحولات نجوم جدید شد. این پژوهش با طرح این سوال که خواجه به عنوان یک دانشمند شیعی، چه تحولی در علم ریاضیات و نجوم ایجاد کرد؟ این فرضیه را مطرح می‌نماید که انتقادات جدی خواجه به نظریات ریاضی و نجوم یونانی و طرح نظریات جدید، مبنای تحولات علمی در اروپا شد.

The role of Khajeh Nasir al-Din Tusi in the development of mathematics and astronomy in the Islamic world

The present article entitled the role of Khajeh Nasir alDin Tusi in the development of mathematics and astronomy in the Islamic world aimed to investigate Khajeh Nasir alDin’s influences on mathematics and astronomy. Maragheh observatory was once considered the most advanced scientific institution in the Eurasian world. His book alShakl alqattā brought about a dramatic change in the field of mathematical sciences, especially geometry. By transforming threedimensional into twodimensional geometry, he was able to take fundamental steps in the field of mathematics. According to the findings, it can be said that the most important developments in astronomy before Copernicus was made by Khajeh Nasir. This study hypothesizes that Khajeh’s serious criticisms of Greek mathematical and astronomical theories and therefore the emergence of new theories, became the basis for scientific developments in Europe.