الگوی مفهومی مدیریت خلاقیت و نوآوری در تولید محتوای تلویزیونی برای سازمان صداوسیما

امروزه خلاقیت و نوآوری و مدیریت آن، یک نیاز راهبردی برای سازمان‌های رسانه‌ای است. این سازمان‌ها نیازمند نوعی سازوکار ویژه هستند تا بتوانند خلاقیت را خلاقانه مدیریت کنند. نیاز به مدیریت خلاقیت و نوآوری در تولید محتوای تلویزیونی، در سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان رسانه‌ای کشور نیز احساس می‌شود و این پژوهش به دنبال یافتن راه‌حلی برای رفع این نیاز در قالب پیشنهاد یک الگوی مفهومی است. نظر به هدف پژوهش نیاز بود از رویکرد استقرایی در پژوهش بهره برده شود؛ لذا برای تولید این الگو از روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد استفاده شد. جامعه مورد بررسی در این پژوهش از یک سو مدیران و برنامه‌سازان تلویزیونی و از سوی دیگر صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه خلاقیت و نوآوری در عرصه دانشگاهی بودند. از روش نمونه‌گیری نظری برای انتخاب نمونه‌های اطلاع‌رسان استفاده شد. معیار تعیین حجم نمونه همچون دیگر روش‌های کیفی، قاعده اشباع نظری بود. در نهایت با 10 نفر از مطلع‌ترین افراد جامعه مصاحبه عمیق انجام شد. پس‌ازآن داده‌ها طبق سازوکار مطرح در روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد با اجرای مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تحلیل و الگوی مورد نظر احصا شد. براساس یافته‌های مقاله: «برنامه خلاق تلویزیونی»، برنامه‌ای متفاوت است که ایده‌هایی تازه در محتوا و قالب دارد و بر اساس نیازهای جامعه و مخاطب طراحی و تولید می‌شود و ضمن جذابیت برای مخاطب و اثرگذاری بر آن، قادر است به اهداف از پیش تعیین‌شده خود در انتقال پیام نیز دست یابد. برنامه تلویزیونی خلاق طی «فرایند برنامه‌سازی خلاق» حاصل می‌شود؛ این فرایند ماهیت ویژه‌ای دارد و با سه مرحله «ایجاد»، «اجرا» و «انتشار» شکل می‌گیرد. مرحله ایجاد یک فرایند بسیار پیچیده است و در مقایسه با دو مرحله بعدی از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به دلیل پیچیدگی این مرحله، طراحی سازوکاری مشخص و مدیریت‌شده برای آن به‌منظور دستیابی به نتیجه‌ای مشخص، امکان‌پذیر نیست و اساس انجام موفق مرحله ایجاد، موفقیت افراد در مباحثه، مذاکره، مصالحه و مفاهمه با یکدیگر است. «شکل‌گیری ایده»، «هدف‌گذاری پیام» و «مهندسی پیام» سه گام مرحله ایجاد هستند. محصول مرحله ایجاد، ایده محتوایی خلاقانه‌ای است که پیام آن هوشمندانه و خلاقانه هدف‌گذاری و مهندسی شده است. مرحله دوم از فرایند برنامه‌سازی خلاق، مرحله اجراست. اجرا، مرحله عینیت بخشیدن به ایده‌های ذهنی ایجادشده در مرحله قبل است و این عینیت‌بخشی باید در خدمت ارائه کامل و بدون نقص محتوای ایجادشده باشد. این مرحله طی سه گام، محتوا و پیام ایجادشده را به اجرا درمی‌آورد؛ این سه گام عبارت‌اند از: 1- «طراحی شمای کلی و ساخت نمونه اولیه»، 2- «بازخورد گرفتن از مخاطبان» پس از نمایش نمونه‌های اولیه و اصلاح نواقص احتمالی و 3- «اجرای نهایی». مرحله انتشار، سومین مرحله از فرایند برنامه‌سازی تلویزیونی خلاق است. انتشار به‌عنوان مرحله پایانی فرایند برنامه‌سازی، به‌منظور حصول اطمینان از انتقال بی‌کم‌وکاست خلاقیت ایجادشده و نوآوری اجراشده به مخاطبان مطرح شده و اصلی‌ترین گام در این مرحله، «طراحی جدول پخش (کنداکتور) خلاقانه»، متناسب با نیاز و مصلحت مخاطبان است. سازمان خلاق، مدیر خلاق و برنامه‌ساز خلاق، سه رکن اساسی «مدیریت خلاقیت و نوآوری» در «برنامه‌سازی تلویزیونی خلاق» هستند. دستیابی به برنامه خلاق تلویزیونی با نقش‌آفرینی موثر سازمان، مدیر و برنامه‌ساز خلاق و همچنین همسو و یکپارچه شدن مدیران، برنامه‌سازان و همه عوامل تولید در جهت رویکردها و سنت‌های اصلی برنامه‌سازی سازمان، ممکن خواهد بود. «برنامه‌ساز تلویزیونی در فرایند برنامه‌سازی خلاق» و در هریک از سه مرحله آن، نقشی مهم و تاثیرگذار دارد. نقش‌آفرینی «برنامه‌ساز خلاق در مرحله ایجاد» تا حد زیادی به میزان ویژگی‌های فردیِ خلاقانه او بستگی دارد. «داشتن باور قبلی به موضوع، طرح و درنهایت ایده انتخابی»، «مشاهده و بررسی پدیده‌های مختلف برای پرورش مناسب ایده‌ها»، «جامع‌نگری»، «پرهیز از قضاوت‌های زودهنگام در مورد مشاهدات»، «بهره‌گیری از پژوهش و مشورت با کارشناسان و صاحبان سلایق و علایق متنوع»، «صرف زمان و هزینه کافی برای رسیدن به ایده و طرح مطلوب» و «تلاش برای رسیدن به فهم مشترک با مدیر و عوامل تولید برای هدف‌گذاری و مهندسی موثر پیام» ازجمله نقش‌های یک برنامه‌ساز در مرحله ایجاد است. برای ایجاد، اجرا و انتشار خلاقیت و نوآوری در یک برنامه تلویزیونی، علاوه بر برنامه‌سازان و گروه‌های برنامه‌سازی خلاق، ماهر و نوآور، نیاز به ایفای نقش مدیران خلاق نیز هست. «تشکیل گروه‌های ایده‌پردازی و اداره آن‌ها»، «پرورش ایده‌ها با جمع»، «تشخیص و انتخاب ایده‌های نو»، «خطرپذیری»، «تمرکز کافی»، «مصلحت‌اندیشی مطلوب»، «هدف‌گذاری و مهندسی پیام هوشمندانه» و دستیابی به «فهم مشترک با برنامه‌ساز» از مهم‌ترین نقش‌ها و وظایف «مدیر در مرحله ایجاد» است. «سازمان» رسانه‌ای و به‌طور خاص در این الگو، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی و معاونت سیمای آن که وظیفه برنامه‌سازی تلویزیونی را بر عهده دارد، قلمرو، محدوده و مرزی است که «فرایند برنامه‌سازی خلاق» و روش‌های انجام آن و همچنین به نقش «برنامه‌ساز» و «مدیر» در برنامه‌سازی خلاق در آن معنا پیدا می‌کنند. سازمان محرک، پیشران و پشتیبان فرایند برنامه‌سازی تلویزیونی است و باید شرایط و زمینه‌های لازم و کافی برای بروز خلاقیت در این فرایند را فراهم آورد. علاوه بر این سازمان باید مدیر و برنامه‌ساز را در ایفای خلاقانه، نوآورانه و موفق نقش‌هایشان حمایت نماید.

Conceptual model of managing creativity and innovation in television content production for the Radio and Television Organization

Today, creativity and innovation and its management is a strategic need for media organizations. These organizations need a special mechanism to be able to manage creativity creatively. The need to manage creativity and innovation in the production of television content is also felt in the Radio and Television Organization of the Islamic Republic of Iran as the largest media organization in the country and this study seeks to find a solution to address this need by proposing a conceptual model. According to the purpose of the research, it was necessary to use the inductive approach in the research; Therefore, to generate this model, data-based theorizing method was used. The population studied in this study were on the one hand managers and television programmers and on the other hand experts and experts in the field of creativity and innovation in the academic field. Theoretical sampling method was used to select informant samples. The criterion for determining the sample size, like other qualitative methods, was the theoretical saturation rule. Finally, in-depth interviews were conducted with 10 of the most knowledgeable people in the community. Then, the data were analyzed according to the mechanism proposed in the data theory theory method by performing open, axial and selective coding steps, analysis and the desired pattern. Based on the findings of the article: Creative TV program is a different program that has new ideas in content and format and is designed and produced based on the needs of society and the audience, and while being attractive to the audience and influencing it, is able to achieve its predetermined goals. Achieve message transmission as well. Creative television programming is achieved through the creative programming process; This process has a special nature and is formed by three stages: creation, execution and publication. The creation stage is a very complex process and has a special importance and position compared to the next two stages. Due to the complexity of this stage, it is not possible to design a specific and managed mechanism to achieve a specific result, and the basis for the successful completion of the creation phase is the success of people in discussion, negotiation, compromise and negotiation with each other. Idea formation, message targeting and message engineering are the three steps of the creation stage. The product of the creation stage is a creative content idea whose message is intelligently and creatively targeted and engineered. The second stage of the creative programming process is the implementation stage. Execution is the stage of objectifying the mental ideas created in the previous stage, and this objectification must serve to provide a complete and flawless presentation of the created content. This step executes the created content and message in three steps; These three steps are: 1- Designing an outline and building a prototype, 2- Getting feedback from the audience after showing the prototypes and correcting possible shortcomings, and 3- Final implementation. The broadcast stage is the third stage of the creative television programming process. Dissemination is the final stage of the programming process to ensure the smooth transfer of creativity and innovation to the audience, and the main step in this stage is to design a creative conductor tailored to the needs and interests of the audience. Creative organization, creative director and creative programmer are the three basic elements of creative management and innovation in creative television programming. Achieving a creative television program will be possible with the effective role-playing of the organization, the manager and the creative programmer, as well as the alignment and integration of managers, programmers and all production agents in line with the main approaches and traditions of the organization's programming. The television programmer plays an important and influential role in the creative programming process and in each of its three stages. The role of the creative programmer in the creation phase largely depends on the extent of his creative individual characteristics. Having prior belief in the subject, design and ultimately the chosen idea, Observing and studying various phenomena for the proper development of ideas, Comprehensiveness, Avoiding early judgments about observations, Using research and consulting with experts and owners Different tastes and interests, spending enough time and money to achieve the desired idea and design and trying to reach a common understanding with the manager and production agents to target and effectively engineer the message are among the plans of a programmer in the creation phase. In order to create, execute and broadcast creativity and innovation in a television program, in addition to creative, skilled and innovative programmers and programming groups, there is a need to play the role of creative managers. Forming and managing idea groups, Cultivating ideas together, Recognizing and selecting new ideas, Risk-taking, Adequate focus, Optimal expediency, Targeting and intelligent message engineering and achieving understanding Sharing with a programmer is one of the most important roles and tasks of a manager in the creation phase. The organization of the media, and in particular in this model, the Islamic Republic Broadcasting Organization and its deputy broadcaster, which is responsible for television programming, is the territory, boundaries and boundaries of the creative programming process and its methods, as well as the role of programmer. And manager find meaning in creative programming. The organization is the motivator, driver and supporter of the television programming process, and it must provide the necessary and sufficient conditions and grounds for creativity in this process. In addition, the organization must support the manager and programmer in the creative, innovative and successful execution of their roles.