بررسی مصادیق سرمایه اجتماعی در رمان نفرین زمین از جلال آل‌احمد

جلال آل احمد، رمان «نفرین زمین» را در سال 1346 منتشر کرد. او در این داستان به نقد اجتماعی و فرهنگی نسبت به برنامه اصلاحات ارضی که در جامعه ایران صورت گرفت، می‌پردازد و تصویری زنده و واقع گرایانه از زندگی در روستا، نگرش مردم روستا به جهان پیرامون و نیازهای واقعی آنان ترسیم می‌کند. سرمایه اجتماعی به ویژگی‌هایی از سازمان اجتماعی از جمله اعتماد، هنجارها و شبکه ها اشاره دارد که قادرند کارایی جامعه را با تسهیل کنش های تعاونی بهبود بخشند. اعتماد و ارتباط متقابل اعضا در شبکه به عنوان منابعی هستند، که در کنش های اعضا جامعه موجود است. صداقت و درستی، تحمّل و مدارا، تعاون و مشارکت و همیاری، حسن نیّت، پایبندی به ارزش های اخلاقی همه از نشانه های مهمّ سرمایه اجتماعی به شمار می آیند که در رمان نفرین زمین با روش توصیفی-تحلیلی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند. براساس دستاورهای تحقیق حاضر در داستان نفرین زمین، دو عنصر حیاتی سرمایه اجتماعی یعنی میزان واقعی تعهدات موجود و میزان اعتماد موجود در محیط اجتماعی خدشه‌دار شده است.