گستره ژانر غنایی در قصاید خاقانی

از مباحثی که در شعر خاقانی کمتر بدان پرداخته شده است ژانر غنایی و زیر شاخه‌های آن در قصاید است. ژانر غنایی بازتاب احساسات و عواطف درونی شاعر است و فارغ از هر گونه محدودیت های فرمی، در قالب های مختلف شعری از جمله قصیده جلوه گر می‌شود. قدیمی ترین تقسیم بندی در انواع ادبی به ارسطو باز می گردد که ژانرها را به حماسه، تراژدی و کمدی تقسیم می کند. بعد از ارسطو ژانر غنایی به عنوان یک نوع مستقل همیشه مورد توجه بوده است. در این مقاله بر آنیم تا با رویکرد تحلیل محتوا، دریابیم احساسات و عواطف، چه نقشی در آفرینش قصاید داشته است و زیر شاخه‌های ژانر غنایی در چه گستره‌ای از شعر خاقانی خودنمایی می‌کند. بررسی و تحلیل محتوای قصاید، ناظر بر این حقیقت است که در گفتمان قصاید، ژانر غنایی، بازتاب من عاطفی شاعر است و لایه های پنهان روان او را آیینگی می نماید و نمایانگر شرایط پیرامونی و سازه های برون متنی است. قصاید خاقانی با آن زبان پرطمطراق و باشکوه، و گاه دیریاب، انباشته از بیان احساسات و عواطف درونی است که می توان در آن مدیحه، زندان سروده، سوگ-سروده، تفاخر و هجو را به فراوانی مشاهده کرد. در قصاید خاقانی بسامد مدایح بیشتر از سایر زیرژانرهاست اما غلیان عواطف در دیگر زیر ژانر ها نمودی آشکارتر دارد.