تحلیل کارکرد شخصیت در فرهادنامه

فرهادنامه روایت متفاوتی از داستان خسروشیرین است. منظومه ای عاشقانه از میراث ادبی قرن هشتم هجری که علی رغم قابلیت و اهمیت های مترتب بر آن، کمتر مجال ظهور و حضور در محافل علمی یافته است. در این مقاله برآنیم بر اساس الگوی کنشگرهای گریماس به تحلیل شخصیت و کارکرد آن در منظومه فرهادنامه بپردازیم. با استفاده از این الگو می توان هم جایگاه کنشگرها وهم میزان کنش مند بودن یا کنش پذیر بودن آنها را مشخص کرد. دراین داستان شش کنشگر عبارتند از: فرستنده: شاوور؛ گیرنده: فرهاد-گلستان؛ ‌فاعل: فرهاد؛ هدف: گلستان؛ یاریگر: شاوور؛ بازدارنده: والدین گلستان و برخی عوامل اجتماعی. نتایج همچنین نشان می‌دهد در قسمتی از این منظومه، حذف و چرخش برخی کنشگرها، ساختار داستان را از انسجام و نظام مندی که از مختصات بدیهی شاهکارهای ادبی است خارج، و به روایتی گسسته و دوپاره نزدیک می کند. تحلیل روابط میان شخصیت ها همچنین برخی مسائل فرهنگی - اجتماعی جامعه ایران در دوره بعد از استیلای مغول را روشن می سازد که در خلال تحلیل ها به آنها پرداخته شده است.