برداشت‌های عرفانی مولوی در تعلیم بر مبنای داستان‌های ویس و رامین و خسرو و شیرین

عشق، معنی‌بخش زندگی و هستی بشر است و ادبیات غنایی تجلی‌گاه این معنی‌بخش و کشش است که جهان و جهانیان از آن گرم و پر شورند. در این میان ادب غنایی فارسی که پیشینه‌ای درازدامن دارد از نمونه‌های برجستۀ این نوع ادبی در جهان است. داستان‌های «خسرو و شیرین» و «ویس و رامین» دو نمونۀ بازمانده از داستان‌های عاشقانه فرهنگ ایران باستان است که در ذهن و زبان عارفان این سرزمین رنگی دیگر یافته‌ و گاه برای مقاصد بالاتری به کار گرفته شده‌اند. گاه عکس‌العمل معلمان صوفی‌مسلک در ادب تعلیمی در مقابل عشق‌های مجازی با دیدی منفی همراه است اما گاه عارفان کیمیاگری پیدا می‌شوند که دیگرگونه می‌بینند. در این میان مولوی، عارف و نظریه‌پرداز بزرگ عشق و معلم بزرگ بشریت، در آثار خود به این داستان‌ها اشاره کرده و در روشن کردن معنی عشق مجازی و حقیقی و نیز بیان عشقی که پل رسیدن به حقیقت و نجات آدمیان است، نکته‌ها جسته است و برای نشان دادن حالات عاشقی و عشق مجازی و حقیقی از آ‌ن‌ها بهره می‌جوید؛ هرچند با تیزبینی و نکته‌بینی خاص خود گاه این عشق‌ها را مورد انتقاد قرار می‌دهد.