بررسی «استعاره» در اشعار کتاب های فارسی دوره‌ی ابتدایی از منظر معیارهای «ادبیات کودک»

تا قبل از نیمه دوم قرن هجدهم میلادی، ادبیات جهان هویت مستقلی برای ادبیات کودکان، قائل نبود و شعر بزرگسال برای کودکان نیز مورد استفاده قرار می گرفت. در ایران نیز تا قبل از وقوع نهضت مشروطه -تحت ناثیر غرب- نگاه متمایزی به ادبیات کودک وجود نداشت. اما با تولد ادبیات کودک در غرب و وقوع جنبش مشروطه در ایران، نگاه‌ها به ادبیات کودک تغییر کرده و ژانر متفاوتی در ادبیات جهان تحت عنوان «ادبیات کودک» متولد شد. در پژوهش حاضر بر آن شدیم که به بررسی سطح استعارات، در اشعار کتب فارسی دوره ابتدایی با توجه به «معیارهای ادبیات کودک» بپردازیم. در این پژوهش به بررسی تمام اشعار کتب فارسی هر دو دوره ابتدایی پرداخته و آنها را از دیدگاه سطح استفاده از استعاره بررسی کرده‌ایم. استعاره از نوع مکنیه به شکل «تشخیص»، پرکاربردترین صورت استعاره در شعر کودک بوده و استعاره به شکل مصرحه و مکنیه ی صرف، از بسامد بسیار ناچیزی برخوردارند. اما در نهایت و پس از بررسی جزئی استعاره های کتب فارسی، در می یابیم مولفان و جمع آورندگان کتب مذکور، معیارهای ادبیات کودک را به صورت قابل توجهی مدنظر داشته‌اند و می توان گفت کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی از معیارهای ادبیات کودک در زمینه‌ی استفاده از استعاره به شکل تشخیص، فاصله شایانی ندارند. البته لازم به ذکر است که در پایه ششم و درس چهاردم این پایه استعاره تحت عنوان «شخصیت بخشی» در مباحث آموزشی کتاب فارسی گنجانده شده است. ا