بررسی کرامات و شطحیات شمس و نگاه او به عارفان شطح‌گو با توجه به مقالات

شمس تبریزی از عارفان و اندیشمندان نامی است که شخصیتی پیچیده و مرموز و تا حدی ناشناخته دارد. اندیشه‌های او، نه فقط الهام‌بخش است؛ بلکه منبع اندیشه‌هایی است که مولوی آن‌ها را در آثارش منعکس ساخته است. علاوه بر مواردی که در «رسالة سپهسالار» و «مناقب‌ العارفین» و کتاب‌های مولوی و دیگر منابع؛ دربارة شخیصت اسطوره‌ای و والای شمس ذکر شده است؛ او در کتاب «مقالات» نیز، شخصیتی اسطوره‌ای برای خود قائل است و کراماتی را برای خود نقل می‌کند و برخی از کرامات او حتی به زمان کودکی بازمی‌گردد و اذعان می‌کند که حتی در کودکی نیز از سایرین متمایز و خاص است. هم‌چنین او شطح‌‌هایی دارد و دربارة عارفان شطح‌گو نظرات خاص و منحصر به فردی بیان کرده است که او را از این حیث نیز، متمایز کرده است و شخصیت پیچیده و خاصی را برای ما به نمایش می‌گذارد. شمس زمانی که شطحیات آنان را مطرح می‌کند؛ لحنش تند و گزنده می‌شود. طعن‌ها و سرزنش‌های او بیش‌تر به عارفانی چون حلاج، بایزید و عین‌القضات همدانی برمی‌گردد. به نظر می‌رسد با کنار گذاشتن این موارد و مقایسه آن‌ها، شمس خود را از تمامی عارفان شطح‌گو بالاتر و برتر می‌بیند، حتی در چندین مورد، او خود را از مولوی هم بالاتر دانسته است و این به نخوت درویشی‌ای که او در سر دارد، بازمی‌گردد. روش این مقاله، بر پایة مطالعات کتابخانه‌ای بوده است. در بخش تشریح زندگی شمس، از کتاب‌ها و مقاله‌های علمی و پژوهشی استفاده و بنا بر روش تحلیل محتوا، به بررسی کرامات و شطحیات شمس پرداخته شده است.