اثر جاده سازی بر تغییرات بستر رودخانه و خطر سیلاب با استفاده از مدل هیدرولیکی (مطالعه موردی: بخشی از رودخانه هراز)

تجاوز به بستر و حریم رودخانه ها همچون استفاده از بستر رودخانه به عنوان ساخت جاده در بیشتر مواقع منجر به تشدید خطر وقوع سیلاب می گردد با توجه به اهمیت این موضوع در تحقیق حاضر به بررسی اثر جاده سازی بر تغییرات بستر بازه ای از رودخانه هراز در محدوده طول شرقی 41 '17 52° تا 23 '22 52° و عرض شمالی 31 '08 36° تا 46 '15 36° از سه راهی بلده تا ابتدای منطقه جنگلی میرزا کوچک خان با استفاده از مدل هیدرولیکی پرداخته شده است. از این رو با شبیه سازی بازه مورد مطالعه رودخانه هراز با دوره بازگشت 25 ساله در دو مدل متفاوت، شرایط طبیعی (با جاده سازی) و شرایط موجود (بدون جاده سازی) توسط مدل هیدرولیکی hec-ras نتایج نشان داد که، در شرایط موجود بازه مورد مطالعه رودخانه هراز سطح مقطع جریان، عرض سطح آزاد به طور متوسط به ترتیب به مقدار15/17، 24/16درصد کاهش نسبت به شرایط طبیعی داشته است. همچنین دیگر مشخصات جریان مقاطع عرضی از قبیل حداقل عمق آب، تراز سطح آب، عمق بحرانی، تراز سطح انرژی، شیب خط انرژی، سرعت کانال، عدد فرود کانال به طور متوسط به ترتیب به مقدار 01/0، 03/0، 01/0، 02/0، 16/58، 72/16، 50/22درصد افزایش نسبت به شرایط طبیعی بازه مورد مطالعه رودخانه هراز داشته است. به طوری که سطح مقطع کم و محدود تر، جریان متمرکز تر، سرعت بیشتر شده است و خطر سیلاب توسط سطح مقطع محدود و ظرفیت آبگذری محدود تر افزایش یافته است.

Effect of road construction on river bed changes and flood risk using hydraulic model (Case study: part of Haraz river)

Violation of riverbeds and areas such as the use of riverbeds as road construction in most cases leads to increased risk of floods. Due to the importance of this issue in the present study to investigate the effect of road construction on changes in riverbeds and range area. From Haraz river in the range of east longitude 52º 17' 41'' to 52º 22' 23'' and north latitude 36º 08' 31'' to 36º 15' 46'' from Baladeh intersection to the beginning of Mirza Kuchak Khan forest area Using the hydraulic model. Therefore, by simulating the studied period of Haraz River with a return period of 25 years in two different models, natural conditions (with road construction) and existing conditions (without road construction) by HEC-RAS hydraulic model, the results showed that In the current conditions of the studied period of Haraz River, the cross-sectional area of ​​the flow, the width of the free surface, on average, decreased by 17.15% and 16.24%, respectively, compared to the natural conditions. Also other flow characteristics of cross sections such as minimum water depth, water level, critical depth, energy level, energy line slope, channel velocity, channel landing number on average in the amount of 0.01, 0.03, 01, respectively 0.02, 0.02, 58.16, 16.72, 22.50% compared to the natural conditions of the studied period of Haraz river. As the cross-section is lower and more limited, the flow is more concentrated, the velocity is increased, and the risk of flooding is increased by the limited cross-section and the more limited throughput capacity.