مطالعه تاثیر فاکتور فرسایش‌پذیری و تراکم زهکشی بر میزان فرسایش در سازندهای زمین‏شناسی منطقه جنگلی امانلق شهرستان سرخس

آگاهی از میزان فرسایش و تولید رسوب، امکان شناسایی حوزه‏های بحرانی و اجرای طرح‏های آبخیزداری را فراهم می‏نماید. هم‌چنین بررسی مقاومت واحدهای سنگی نسبت به فرسایش و نقش خصوصیات خاکی و تراکم زهکشی در مطالعات فرسایش و رسوب از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل موثر بر رسوب‌زایی سازندهای زمین‌شناسی، فاکتور فرسایش‌پذیری خاک، تراکم زهکشی آبراهه و برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکی در منطقه جنگلی امانلق شهرستان سرخس مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش‌ترین شدت فرسایش مربوط به سازند پسته‏لیق (شیل قرمز، ماسه‏سنگ، سیلتستون و رس‏سنگ ژیپس‏دار) و کم‌ترین شدت فرسایش مربوط به سازند چهل‏کمان (سنگ آهک، شیل، مارن) می‏باشد. همچنین درصد بالایی از ماده آلی و مقدار شن و تراکم زهکشی پایین در سازند چهل‏کمان حساسیت به فرسایش را نسبت به سازند پسته‏لیق نسبتاً کاهش داده است. لذا برنامه‏های مدیریتی همچون احیاى مرتع، تنطیم برنامه چرایى و برنامه‏هاى قرق می‌توانند پیشنهادهای قابل قبولی جهت احیای پوشش گیاهی، افزایش ماده آلی و کاهش سرعت رواناب و در نتیجه کاهش فرسایش در عرصه‏های جنگلی باشند.

Studying the Effect of the Erodibility Factor and Drainage Density on Erosion Rate in Geological Formations of Amanlogh Forest Area of Sarakhs City

Awareness regarding erosion rate and sediment production makes it possible to identify critical areas and implement watershed management plans. Also, the study of rock units' resistance to erosion and the role of soil properties and drainage density in erosion and sediment studies is of great importance. Therefore, in the present study, in order to investigate the effect of effective factors on sedimentation of geological formations, soil erodibility factor, stream drainage density and some soil physical and chemical properties in the Amanlogh forest area of Sarakhs city were studied. The results are shown that the highest erosion intensity is related to the Pistachio-Liq Formation (red shale, sandstone, siltstone and gypsum clay) and the lowest erosion intensity is related to the Chehel-Kaman Formation (limestone, shale, marl). Also, high percentages of organic matter and sand content and low drainage density in the Chehel-Kaman Formation has relatively reduced the susceptibility to erosion compared to the Pistachio-Liq Formation. Therefore, management programs such as rangeland restoration, grazing program adjustment and exclusion programs can be acceptable suggestions to vegetation restoration, increasing organic matter, reducing runoff velocity and thus reducing erosion in forest areas.