تغییرات کاربری اراضی و نقش آن در هیدرولوژی مناطق بالادست حوزه آبخیز سیاهرود

تغییرات وسیع کاربری­اراضی در حوضه­های متاثر از فعالیت­های بشر، ضمن اثرات جدی بر محیط زیست، عمدتا منجر به تبعات ناگوار اقتصادی-اجتماعی می­گردد. همچنین تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در تغییر وضعیت هیدرولوژیک حوزه آبخیز و فرسایش خاک بوده و نوع کاربری اراضی از عوامل مهم و تعیین کننده نفوذپذیری خاک و تولید رواناب سطحی است. بنابراین با داشتن آمار و اطلاعات به هنگام و اطلاع از روند تغییرات کاربری اراضی، می توان ضمن پایش دقیق اثرات آن، در راستای مدیریت صحیح عرصه های طبیعی و هدایت آن به سمت تعادل قدم برداشت. پژوهش پیش‌ رو با هدف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده­های ماهواره لندست، در بازه زمانی 1377 تا 1394 و تحلیل نقش آن در تغییر وضعیت هیدرولوژی منطقه بالادست حوزه آبخیز سیاهرود انجام گرفت. بررسی تغییرات کاربری نشان می دهد که سطح باغات مرکبات با رشدی 190 درصدی، حدود 444 هکتار اضاف شده و در حدود 5 درصد از سطح جنگل پهن برگ کاهش یافته و سطح مناطق مسکونی رشدی 20 درصدی داشته است. با توجه به این تغییرات طی این دوره 17 ساله، رفتار هیدرولوژیکی حوضه نیز تغییر یافته است و تغییرات کاربری در جهت کاهش رواناب نقش آفرینی نموده است

Land use changes and its role in the hydrology of the upstream areas of Siahroud watershed

Widespread land use change in basins affected by human activities, in addition to serious effects on the environment, mainly leads to unpleasant socio-economic consequences. Also, land use change is one of the important factors in changing the hydrological status and soil erosion of the watershed.The type of land use is an important and effective factor in soil permeability and the occurrence of surface runoff. Therefore by having up-to-date knowledge and information and being aware of the process of land use change, its effects can be carefully monitored and it is possible to take steps towards proper management of natural areas and led it towards balance.The present study was conducted with the aim of detecting land use changes using Landsat satellite data from 1998 to 2015 and analyzing its role in changing the hydrological status of the area upstream of Siahroud watershed. The results of land use changes show that the area of citrus orchards with a growth of 190% has increased by about 444 hectares and the area of forest has decreased by about 5% and and the residential area has grown by 20%. Due to these changes during this 17-year period, the hydrological behavior of the basin has also changed and land use changes have played a role in reducing runoff.