تغییرپذیری پاشمان خاک در شدت‌های مختلف آتش‌سوزی

آتش یکی از رخ‌دادهای مهم و رایج در بوم‌سازگان‎های جنگلی و مرتعی است که تاثیرات بسیار پیچیده‎ای روی خصوصیات خاک از جمله فرسایش خاک دارد. آتش‎سوزی‎های شدید با ایجاد ترکیبات آلی باعث خاصیت آب‎گریزی در خاک و منجر به کاهش نفوذپذیری آب و تغییر میزان فرسایش خاک می‌شود. فرسایش پاشمانی به‌عنوان اولین مرحله از فرآیند فرسایش آبی، تاثیرپذیری مستقیمی از محتوای ماده آلی و پایداری خاک‌دانه و طبعاً متاثر از آتش دارد. حال آن که این فرآیند تاکنون مورد توجه لازم قرار نگرفته است. از این‌رو، بررسی اثر آتش بر فرسایش پاشمانی می‌تواند منجر به شناخت بیش‌تر فرآیند پاشمان در اثر آتش‌سوزی شود. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر آتش بر هدررفت خاک ناشی از فرسایش پاشمانی در شرایط آزمایشگاهی در 12 کرت آزمایشی تحت چهار شدت آتش‌سوزی‌ ناشی از سوزاندن حدود 250، 500 و 750 گرم در متر مربع از پوشش گیاهی منطقه مطالعاتی برنامه‌ریزی شد. اندازه‌گیری‌ فرسایش پاشمانی با استفاده از فنجان‌های پاشمان روی خاک مورد مطالعه و تحت بارندگی طرح با شدت‌ 60 میلی‌متر بر ساعت و دوام زمانی 30 دقیقه بر تاثیر مستقیم آتش‌سوزی بر کاهش میزان فرسایش پاشمانی دلالت داشت.

Change in Soil Splash under Different Fire Intensities

Fire is one of the most important and common occurrences in forest and rangeland ecosystems that has very complex effects on soil properties such as soil erosion. Intensive fires by creating organic compounds cause water repellency in the soil and lead to reduced water permeability and change in soil erosion. Splash erosion, as the first stage of the water erosion process, has a direct impact on the content of organic matter and the stability of aggregates and is naturally influenced by fire. However, this process has not been given the necessary attention so far. Therefore, investigating the effect of fire on splash erosion can lead to a better understanding of the splash process due to fire. Accordingly, the present study aimed to investigate the effect of fire on soil loss due to splash erosion in laboratory conditions in 12 experimental plots under four intensities of fire caused by burning about 250, 500 and 750 g m-2 of local rangeland species. Measurement of splash erosion using splash cups on the studied soil and under design rainfall with an intensity of 60 mm h-1 and a duration of 30 min verified a direct effect of fire on reducing the rate of splash erosion.