نقش فقیهان امامی در سلوک بین‌المللی دولت اسلامی

حضور کشورهای اسلامی در عرصه روابط بین‌الملل و فرایند ایجاد حقوق بین‌الملل بسیار ضعیف بوده و هست. این مسئله بیشتر ناشی از نبود راهبران آگاه و شجاع و برعکس وجود سران دست‌نشانده و منفعل در راس حکومت‌های به‌ظاهر اسلامی است. بازخوانی نقش فقهای شیعه در عرصه حقوق و روابط بین‌الملل، خاصه در قالب نظریه ولایت فقیه، به دنبال اثبات کارآمدی آن نظریه، در این بسترها است. در این راستا دو موضوع جزئی‌تر انتخاب گردید؛ معاهدات بین‌المللی و جنگ و صلح. بررسی این دو امر می‌تواند ضمن ارائه الگوی مناسب در زمینه موضوع اصلی مقاله منشا اثرگذاری و نقش‌آفرینی بیشتر کشورهای اسلامی، در عرصه بین‌المللی گردد. معاهدات بین‌المللی و بررسی تطبیقی آن در حقوق بین‌الملل و اسلام، یکی از ظرفیت‌های شایان توجه برای امکان تاثیرگذاری فقیهان در عصر غیبت را روشن می‌کند. قانون‌مندکردن روابط بین‌الملل به نحوی که منافع و مصالح جهان اسلام (دارالاسلام) بیش از پیش تامین شود، قطعاً از رهگذر حضور حداکثری فقها در فرایند شکل‌گیری معاهدات بین‌المللی خواهد بود. مسائل مربوط به حقوق جنگ و صلح نیز طبعاً در اسلام و حقوق بین‌الملل حساسیت زیادی دارد و بسیار سرنوشت‌ساز است. کاربست صحیح سازوکارهای سیاسی و حقوقی از منظر اسلام و حقوق بین‌الملل با محوریت فقیه جامع‌الشرایط در موضوع جنگ و صلح با این میزان از حساسیت و اهمیت، بسیار حیاتی است. به نظر می‌رسد جستاری در این باب، گامی دیگر در بررسی نقش فقیهان شیعه در گسترش حقوق و روابط بین‌الملل و همچنین ایجاد تحول در رویکرد فعلی جهان اسلام است.