نمونه‌هایی از دیدگاه‌های عالمان شیعه در علوم روان‌شناختی

هدف این پژوهش آشکار سازی این مطلب بود که «عالمان شیعی به بسیاری از آموزه‌ها و مفاهیم روان‌شناختی توجه کرده‌اند». پرسش اصلی پژوهش نیز چنین است که «بعضی از نمونه‌های رویکرد عالمان شیعی به روان‌شناسی کدام است؟» برای یافتنِ پاسخ این پرسش، نخست، شمار معدودی از آن عالمان انتخاب شدند و بعضی از اصلی‌ترین آثار مکتوب آنان مطالعه شد؛ در این بررسی، که به روش توصیفی ‌-‌ تحلیلی انجام گرفته است، محقق می‌کوشد که بعضی مفاهیم روان‌شناسی که بنیادی‌ترند و نسبت به دیگر مفاهیم نقش کلیدی دارند، و نیز بعضی مفاهیم که جنبه کاربردیِ قوی دارند، مورد اشاره قرار گیرند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که: 1. در زمانی که معارف روانشناختی بخشی از فلسفه در نظر گرفته می‌شد، عالمان شیعی، دیدگاه‌های منسجم و طبقه‌بندی شده‌ای در‌باره مسائل روان شناختیِ انسان داشته‌اند؛ 2. پس از این‌که رویکرد تجربی بر روانشناسی غالب شد، حجیتِ آن را با شرایط خاص، به رسمیت شناختند؛ 3. انحصار مطالعات روانشناختی در روش تجربی را مورد نقد قرار دادند؛ بعضی از عالمان مثل مرحوم فیض کاشانی، علامه طباطبائی و علامه مصباح یزدی، به مسائل کاربردیِ روانشناسی نیز توجه ویژه داشته اند.