نقش علمای شیعه در گسترش اخلاق کاربردی

اخلاق کاربردی از شاخه‌های مهم فلسفه اخلاق است که گستره معرفتی گوناگون دارد و حوزه‌های مختلفی چون اخلاق علم‌آموزی، اخلاق پادشاهان، اخلاق مناظره و... را‌در بر می‌گیرد. گرچه روش پرداختن به اخلاق کاربردی روش عقلی است، این مطلب مانع از آن نیست که این اصطلاح را حتی زمانی که به اخلاق کاربردی به روش نقلی و با استفاده از آیات و روایات نیز پرداخته می‌شود، اطلاق کنیم؛ از‌این‌رو نکته مهم، پرداختن به اخلاق کاربردی با چنین رویکردی، می‌توان مدعی شد که اخلاق کاربردی در آموزه‌های اسلامی فراوان دیده می‌شود و علمای شیعه نیز به این مهم توجه داشته‌اند. رساله الحقوق امام سجاد(ع) مهم‌ترین نمونه‌های اخلاق کاربردی در میان روایات ائمه معصوم(ع) است. علمای شیعی نیز از دیرباز به این امر اهتمام داشتند. مثلا در میان می‌توان به خواجه نصیرالدین طوسی، شهید ثانی و... اشاره کرد. در این مقاله، برخی مهم‌ترین موضوعات اخلاق کاربردی همچون اخلاق علم‌آموزی، تربیت فرزند، پادشاهی، مناظره، تعامل پیروان ادیان مختلف با یکدیگر، زبان و گفتار، هنر و جوانمردان با یکدیگر... مطرح شده و گزارش و تحلیلی از آثار علمای شیعی درباره آنها آمده است.