تاسیس مسائل جدید اصول فقه شیعه و تاثیر آن در استنباط احکام از سوی امام خمینی(ره)، آیة‌الله العظمی خویی(ره) و آیت‌الله شهیدسیدمحمدباقر صدر６

مقاله پیش رو در مقدمه ضمن بیان جایگاه و منزلت علم فقه در بسامان کردن امور معاش و معاد انسان و جامعه در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، حکومتی، امنیتی، رفاهی و... به واسطه احکام و مقررات اسلامی، که گنجینه‌ای ارزشمند و میراثی گران‌بهاست و تضمین‌کننده سعادت بشر، به تبیین سه وظیفه و ضرورت عمده: معرفی، بهره‌برداری و تکمیل این دانش از سوی عالمان و صاحب‌نظران در این عرصه می‌پردازد، سپس در ضمن سه فصل به ترتیب: اول به رابطه بین اصول فقه و فقه ‌که همانا تئوری و تطبیق است‌‌ پرداخته و این‌که اصول یگانه علمی است که وثیق‌ترین پیوند را با فقه دارد و اثبات این مطلب که بذر تفکر اصولی و مسائل آن از زمان ائمه معصومین بلکه پیامبر مکرم| کاشته شده و به تدریج به‌واسطه کثرت مسائل و پیدایش فروع جدید با عنایت بر خطاب «علینا القاء الاصول وعلیکم التفریع»، این نهال مبارک در امد زمان تبدیل به شجره‌ای بس عظیم و گران‌بها شده است. دوم به بیان تلاش عالمان شیعه در طول تاریخ فقاهت برای تاسیس قواعد و مسائل اصولی و استخراج آن از بطن مباحث و متون فقهی در قالب اعصار شش گانه. سوم به تبیین قواعد و مسائل اصولی در پنجاه سال اخیر که مصب و مرکز اصلی این نوشتار است، البته با تکیه بر آرای اصولی امام خمینی، آیت‌الله العظمی خوئی و آیت‌الله شهید سید محمد‌باقر صدر به عنوان سه شخصیت برجسته اصولی در این وادی و عرصه، سپس به ذکر نمونه‌هایی از این قواعد و مسائل اصولی همراه تطبیق آن بر مصادیق و موارد فقهی و تاثیر آنها بر حل مسائل و معضلات فقهی و نهایتاً در نتیجه بحث ذکر این واقعیت که هیچ‌گونه استنباط نظریه و دیدگاه یا بینش معرفتی از کتاب و سنت و منابع شریعت اسلام بدون اشراف بر علم اصول میسر و ممکن نیست و نه‌تنها علم اصول ابزار لازم برای فقه و اجتهاد فقهی است، بلکه هر برداشتی در هر رشته‌ای از علوم اسلامی ‌اعم از برداشت تفسیری، حقوقی، اقتصادی، کلامی و... متوقف بر اطلاع و اشراف بر علم اصول است.