نقش شیعه در دانش درایه

مصطلح‌الحدیث در زمره دانش‌های حدیثی است که میان پیروان مذهب تشیع به درایة‌الحدیث شهرت یافته است. توجه به حوزه‌های مختلفی از درایه را می‌توان در کلام اهل‌بیت^ یافت که جهت‌گیری عالمان شیعه را در مواجهه با این مباحث شکل داده است. روند درایه‌نگاری میان اهل سنت، متاثر از دو جریان ادب‌نگاری با رامهرمزی (ابن‌خلّاد)، و جریان اعتبارسنجانه با خطیب (در کفایه) است، که در مقدمه ابن‌صلاح به‌خوبی تلفیق شده، اما بین باورمندان مذهب تشیع با مواجهه فهم‌محور و اعتبارسنجانه اهل‌بیت^، و روی‌آوردن به موضوعات مزبور در ضمن کتاب‌های اصولی، پدیدار شده، در عین این‌که نگارش‌هایی مستقل هم در این موضوعات صورت گرفته است. با‌این‌همه، درایه‌نگاری با شهیدثانی وارد مرحله‌ای جدید شد و پس از او آثاری متعدد در این زمینه پدید آمد. در بررسی مباحث دانش درایه میان اهل تشیع، می‌توان به ویژگی‌های ذیل اشاره کرد:‌ اول: حاکمیت نگاه اعتبارسنجانه بر دانش درایه که هم در تعریف و هم در تقسیم‌بندی‌ها بازتاب یافته است؛دوم: روشن بودن مرز دانش‌های حدیثی؛سوم: پرهیز از اصطلاحات ناکارامد؛چهارم: ابداع اصطلاحات جدید؛پنجم: به‌کارگیری روش‌هایی جدید که در سه مبحث اعتبارسنجی منبع‌محور، به‌کارگیری روش فلسفی در تحلیل و استفاده از تحلیل آماری در معنایابی، راه‌های جدید را برای برون‌رفت از چالش‌های موجود در این عرصه فراهم آورده است.