نقش امام‌خمینی(رحمة الله) در گسترش عرفان اسلامی

امام‌خمینی افزون‌بر تدریس متون عرفانی، درس‌های اخلاق خود را بر‌اساس مبانی عرفانی تنظیم می‌نمود. همچنین با کمک مبانی عرفانی به شرح برخی آیات و ادعیه پرداخت و اسرار عرفانی برخی عبادات را تبیین کرد. توحید عارفانه که در رفتار، گفتار و نوشتار او نمایان شده، ریشه اندیشه او بود. امام‌خمینی برای مداوای بیماری‌های اخلاقی به تبیین توحید و لوازم اخلاقی آن می‌پرداخت و از بحث‌های توصیفی و تاریخی پرهیز می‌کرد.او که در عرفان نظری و عملی شاگرد آیت‌الله شاه‌آبادی بود، از ایشان به بزرگی یاد می‌نمود؛ اما استقلال فکری داشت و گاه نظراتی متفاوت با اساتید خویش ارائه می‌داد. امام نوآوری‌هایی عرفانی نیز داشت؛ چنان‌که گاه تقریر‌های جدیدی از مسائل ارائه می‌داد و گاه لوازم جدیدی برای یک نظریه برمی‌شمرد. ویژگی دیگر او عرفان ادبی است که قلمی قوی و گیرا به او بخشیده و جان و دل مخاطبین خود را منقلب می‌کرد. امام‌خمینی عرفان را از حالت فردی به اجتماعی کشید و از هیچ تلاشی برای اشاعه توحید عرفانی فرو نمی‌گذاشت. او در عین مراعات‌های اخلاقی و مراقبه‌های قلبی، به مبارزات سیاسی پرداخت و مردم ایران را از حکومت طاغوت رهایی بخشید. توحید‌محوری امام‌خمینی سبب مبارزه و براندازی بت‌های درونی و بیرونی می‌شد و جز حکومت و ولایتِ الله، هیچ حکومتی را نمی‌پذیرفت. نظریه «ولایت فقیه» او بازتاب همان اندیشه توحیدی در صحنه اجتماعی است. از نگاه او سعادت حقیقی یک جامعه تنها از راه «توحید کلمه در کلمه توحید» تامین می‌شود.