تحلیلی بر آغاز سیره‌نگاری پیامبر(ص) در میان شیعیان و تداوم آن تا اواخر قرن چهارم هجری

سنّت سیره­نگاری پیامبر(ص) در میان گروه­های مختلف شیعی از قرون نخستین جریان داشته است. این سنّت که در آغاز در قالب نقل اخبار و روایات مرتبط با سیره رسول خدا(ص)شروع شده بود، در ادامه به صورت آثار مکتوب و مدون تداوم یافت. اولین آثار مکتوب شیعه در این زمینه را باید در میانه قرن دوم هجری جستجو کرد. این شیوه در قرون دیگر و با قالب­ها و گونه­های متنوعی ادامه یافت. از این رو، این پژوهش به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که فِرَق شیعه از ابتدای قرن اول تا پایان قرن چهارم هجری، چه نقشی در تدوین سیره نبوی داشته­اند؟ برای پاسخ به این سوال منابع رجالی و فهرست­نگار بررسی و داده­های مرتبط به شیوه کتابخانه­ای گردآوری شد. این داده­ها با روش توصیفی-تحلیلی مورد پردازش قرار گرفت و مشخص گردید شیعیان در چهار قرن نخست، علاوه بر نقل اخبار و روایات تاریخی مرتبط با پیامبر(ص)، آثار مستقلی نیز پدید آوردند. این آثار به دو شیوه تک‌نگاری و مجموعه‌نگاری و در گونه‌های مختلفی اعم از مغازی‌نگاری، مناقب‌نگاری و دلائل­نگاری ارائه گردیده است.