جایگاه امامان اهل‌بیت(ع) در پایه‌گذاری و گسترش فقه

دانش فقه به معنای آموزش اجتهاد و استنباط از قرآن و سنت نبوی با امیر مومنان(ع) آغاز شد و با نوشته‌های ایشان و شاگردان ایشان به عالمان پسین منتقل شد. نقش امیر مومنان(ع) در گرایش فقه بیش از هر چیز مربوط به ابواب قضا و شهادات است. در سال‌های 40 تا 60 هجری و خفقان اموی، مراجعه به امامان کاهش یافت، ولی در دوره صادقین‘ و با مساعد شدن شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، بنیان محکم فقهی شیعه قوام یافت و تثبیت شد به گونه‌ای که تمام اجزا، شرایط و لوازم علم منضبط و متقن را یافت. این دانش در دوره امام کاظم و امام رضا‘ کامل شد. اهل‌بیت(ع) با گزارش سنت نبوی و آموزش چگونگی استنباط حکم فقهی از قرآن و سنت، یارانی فقیه تربیت کردند که حتی مورد مراجعه عالمان بزرگ اهل سنت نیز بودند. در دوره امامان متاخر شیوه پرسش مکتوب جایگزین شیوه شفاهی شد و روند اجتهاد و استنباط سرعت بیشتری گرفت. پرسش‌های جدید به امامان منتقل شد و استفاده از امارات و حتی اصول عملیه با استفاده از رویکرد امامان(ع) شکل گرفت. این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است.