نقش علمای شیعه در پیشبرد علوم اسلامی در بلاد شام

تشیع در روزهای آغازین اسلام، وارد بلاد شام شد. علمای شیعه نقش بزرگی در گسترش اسلام و اندیشه اسلامی در آن سامان داشته‌اند. در میان شهرها و مناطق، شهر حلب شهباء،[1] در جذب اصحاب ائمه، محدثان، فقها، علما، ادبا و شاعران دوست‌دار اهل‌بیت پیامبر،گوی سبقت را از همگان ربوده است. با وجود هزینه‌های گزافی که اهالی حلب پرداختند و ظلم و ستمی که در حقشان روا شد، ولایت‌مداری و گرایش خود به اهل‌بیت عصمت و طهارت را حفظ کردند. برجسته‌ترین اصحاب ائمه از اهالی حلب، عبیدالله‌بن علی حلبی بوده که کتابی نوشت و آن را به امام صادق(ع) عرضه کرد و حضرت آن کتاب را پسندید. پس از عصر معصومین، حَلَب و دیگر شهرهای بلاد شام، شعله تشیع را به‌ویژه در روزگار دولت حمدانی‌ها روشن نگه داشتند. از جمله علمای برجسته آن دوره، حرانی حلبی، نویسنده کتاب تحف‌العقول است. پس از او گروه دیگری از علما در نیمه نخست قرن پنجم به عرصه آمدند؛ از جمله: ابوالصلاح حلبی که تلاش کرد تا از یک‌سو ارکان تشیع را در جان اهالی حلب استوار کرده و از سوی دیگر دشمنان تشیع را با استدلال‌ها و براهین محکم منکوب کند. ابن‌براج در طرابلس شام، شهید اول و شهید ثانی و شیخ حر عاملی در جبل‌عامل و علمای بسیار دیگری، از جمله علمای برجسته بلاد شام هستند.