نقش اهل‌بیت علیه السلام و شیعیان در تصحیح استناد و گفتمان حدیثی

در اواخر قرن اول به‌تدریج جامعه اسلامی با رشد جریانات علمی مواجه شد. در این زمان بلاد مختلف اسلامی، تحت تاثیر میراث اصحاب و تاثرات فرهنگی از ملل مختلفی قرار گرفت. با توجه به نابسامانی انتقال علوم در این عصر و معضلاتی از قبیل اسناد نداشتن احادیث مروی از پیامبر اکرم| و پدیده جعل حدیث؛ علم و فرهنگ اسلامی در خطر بزرگی قرار گرفت و زمینه‌های تحریف در اسلام پدیدار شد. در این میان امامان اهل‌بیت علیه السلام توانستند نظر بخشی از جامعه را به‌سوی خود جلب کنند، به‌طوری که بسیاری از مردم، امامان علیه السلام را تنها حامل علم صحیح نبوی دانستند و مرجع اصلی و منحصر علم را این خاندان شناختند. پرسش این نوشتار این است که چگونه این رویش فکری در شیعیان حاصل شد، خصوصا که می‌دانیم فضای سیاسی و فرهنگی جامعه و حکومت نسبت به امامان اهل‌بیت علیه السلام کاملاً متمایز و بعضا در تعارض و تزاحم بوده است. این مقاله با استفاده از منابع تاریخی و روایات معصومین علیه السلام و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی تاثیر گفتمان علم صحیح اهل‌بیت علیه السلام در رشد و بالندگی دانش حدیث شیعی می‌پردازد. از مهم‌ترین نتایجی که از این بررسی به دست می‌آید، می‌توان به عرضه مرویات پیامبر اکرم| و امیرمومنان× به اهل‌بیت علیه السلام دانست، نیز عرضه مرویات عامه و برخی از مرویات شیعیان به اهل‌بیت علیه السلام را از مهم‌ترین تاثیرات این گفتمان می‌توان دانست.