نقش اهل‌بیت: در پیدایش و گسترش دانش‌های حدیثی

اهل‌بیت^ با وساطت رسول خدا| تربیت‌یافته دستگاه الهی‌اند که به یُمن بندگی خالصانه، همه علوم^ اولین و آخرین به آنان ارزانی شد و به مقام حافظان سر الهی، خازنان وحی و مفسران حقیقی قرآن نائل آمدند؛ از‌این‌جهت آنان را باید سرمنشا همه علوم الهی و اسلامی دانست. نگارنده در این مقاله نقش اهل‌بیت^ در پیدایش و گسترش علوم حدیث را در سه محور: رجال الحدیث، درایة‌الحدیث و فقه‌الحدیث واکاوی می‌کند. نقش اهل‌بیت در زمینه دانش رجال در چهار محور ارزیابی شد: 1. اهتمام به ذکر اسناد روایات؛ 2. پیراستن منابع روایى؛ 3. توثیق راویان احادیث؛ 4. معرفی راویان ضعیف و جاعل. نقش اهل‌بیت^ در زمینه دانش درایة‌الحدیث در سه محور بررسی شد: 1. تبیین اصطلاحات حدیثی؛ 2. تبیین شرایط نقل روایات؛ 3. تبیین شرایط پذیرش روایات و نقش آنان در عرصه فقه‌الحدیث که در دو محور ارزیابی شد: 1. تبیین مبانی و قواعد فهم حدیث؛ 2. تفسیر و ابهام‌زدایی شماری از روایات. از بررسی محورهای ذکر شده آشکارا به‌دست می‌آید که همه علوم حدیث در خاستگاه و توسعه خود مستقیم و غیرمستقیم وامدار تلاش‌ها‌و رهنمون‌های علمی اهل‌بیت‌اند.