بررسی نقش کتاب «المبسوط» شیخ طوسی در پیشرفت فقه

«شیخ محمد بن حسن طوسی» (385 460ق) از جمله دانشمندان برجسته و تاثیرگذار شیعه دوازده‌امامی در زمینه علوم اسلامی بوده که آثار و فعالیت‌های علمی گسترده و عمیقی را به جهان اسلام، عرضه داشته است. او در دانش‌های گوناگونی از جمله کلام، تفسیر، حدیث، اصول فقه و فقه تبحر کامل داشته و در همه این زمینه‌ها، کتاب‌های ارزشمندی را از خود بر جای گذاشته است. کتاب ارزشمند او در عرصه فقه اسلامی با عنوان «المبسوط فی فقه الامامیه»، نخستین کتاب مبسوط و گسترده فقهی شیعه است که با اجتهاد، استدلال و فروعات فقهی فراوانی، به رشته تحریر در آمده است. تحقیق کتابخانه‌ای، نشان می‌دهد که این کتاب، با دربرداشتن دلایل گوناگون از جمله: عدم وجود مشابه برای آن در زمان خودش، پاسخ به غرض‌ورزان در عصر خویش، ارائه روش جدید فقه استنباطی و استدلالی نقش‌آفرینی بزرگی را در پیدایش و گسترش روش، مسائل و موضوعات فقه اسلامی داشته است. مراجعه به این کتاب و استفاده از آن، توسط فقهای اسلامی در دروس و نگاشته‌های خود، حکایت از اعتبار، شهرت و قابل استفاده بودن این کتاب حتی در عصر حاضر دارد.