ارائه مدلی برای اندازه‌گیری شفافیت‌گزارشگری مالی با تاکید بر شرایط اقتصادی، کیفیت حسابرسی و عملکرد شرکت‌ها

شفافیت گزارشگری مالی یعنی گزارش های مالی واحد تجاری، واقعیت های اقتصادی واحد تجاری را به شیوه ای که برای استفاده کنندگان صورت های مالی قابل درک باشند، ارائه کند. شفافیت گزارشگری مالی از عوامل زیادی تاثیر پذیر است که به ذی نفعان و ذی حقان برون سازمانی در آگاهی از وضعیت یا عملکرد مالی شرکت، کمک می کند. هدف از این پژوهش ارائه مدلی برای اندازه‌گیری شفافیت‌گزارشگری مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش داده کاوی است. در مرحله اول این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر شفافیت گزارشگری مالی بر اساس مطالعه متون تخصصی و نظرخواهی از 20 نفر از خبرگان حوزه گزارشگری مالی پرداخته شد. برای بررسی پایایی مولفه ها از شاخص کاپا استفاده شد. در جهت کمی سازی عوامل شناسایی شده از محاسبات فازی در نرم افزار صفحه گسترده اکسل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل بیرونی و مرتبط با بازار با شش زیر مولفه(شرایط اقتصادی و ...)، معیارهای راهبری شرکتی با هشت زیر مولفه(کیفیت حسابرسی و ...)، معیارهای مالی با شش زیر مولفه(عملکرد و ...) و معیارهای غیرمالی با هشت زیر مولفه(فناوری اطلاعات و ...) بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران موثرند. در مرحله دوم به اعتبار سنجی مدل با روش رگرسیونی به عنوان یک روش داده کاوی در قالب سه فرضیه پرداخته شد. بدین منظور از داده های شرکت های بورسی در طی دوره زمانی 1396 تا 1400 برای پیش بینی شفافیت گزارشگری مالی استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین شرایط اقتصادی، کیفیت حسابرسی و عملکرد با شفافیت گزارشگری مالی رابطه معناداری وجود دارد. بر اساس یافته های پژوهش چنین نتیجه گیری می شود که باید به بهبود شرایط اقتصادی، افزایش کیفیت حسابرسی و بهبود عملکرد شرکت ها در جهت افزایش شفافیت گزارشگری مالی شرکتهای بورسی توجه شود.   

providing a model to measure the transparency of financial reporting with an emphasis on economic conditions, audit quality and companies' performance

transparency of financial reporting means that the financial reports of the business entity present the economic realities of the business entity in a way that is understandable to the users of the financial statements. the transparency of financial reporting is one of many influential factors that help external stakeholders and interested in knowing the financial status or performance of the company. the purpose of this research is provide a model for measuring financial reporting transparency in companies listed on the tehran stock exchange using data mining method. in the first stage of this research, the factors affecting the transparency of financial reporting were identified based on the study of specialized texts and the opinion of 20 experts in the field of financial reporting. kappa index was used to check the reliability of the components. in order to quantify the identified factors, fuzzy calculations were used in excel spreadsheet software. the findings of the research showed that external and market-related factors with six sub-components (economic conditions, etc.), corporate governance criteria with eight sub-components (audit quality, etc.), financial criteria with six sub-components (performance and ...) and non-financial criteria with eight sub-components (information technology, etc.) are effective on the transparency of financial reporting of listed companies in the tehran stock exchange. in the second step, the validation of the model was done with the regression method as a data mining method in the form of three hypotheses. for this purpose, the data of listed companies during the period of 1396 to 1400 were used to predict the transparency of financial reporting. the findings showed that there is a significant relationship between economic conditions, audit quality and performance with the transparency of financial reporting. based on the findings of the research, it is concluded that improving the economic conditions, increasing the audit quality and improving the performance of the companies in order to increase the transparency of the financial reporting of the listed companies.