تاثیر هوش اخلاقی بر فرآیند تصمیم‌گیری اخلاقی حسابرس با تاکید بر نقش جهت‌گیری‌های اخلاقی و تیپ شخصیتی

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر هوش اخلاقی بر فرآیند تصمیم‌گیری اخلاقی حسابرس با تاکید بر نقش جهت‌گیری‌های اخلاقی و تیپ شخصیتی است. جامعه آماری پژوهش، حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و نمونه انتخابی شامل 250 پرسشنامه که در سال 1401 توزیع و جمع‌آوری گردیده است. به‌این‌منظور، در قالب روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه استاندارد، اطلاعات مربوط جمع‌آوری و با استفاده از تکنیک مدل معادلات ساختاری تحلیل شده است نتایج پژوهش نشان داد تیپ شخصیتی دارای اثر میانجی است و بر رابطۀ بین هوش اخلاقی و تصمیم‌گیری اخلاقی تاثیری مستقیم می‌گذارد. همچنین نتایج نشان داد جهت‌گیری‌های اخلاقی آرمانگرا و نسبی‌گرا بر رابطۀ بین تیپ شخصیتی و تصمیم‌گیری اخلاقی دارای اثر میانجی است؛ اما آرمانگرایی تاثیری مثبت و نسبی‌گرایی تاثیری منفی می‌گذارد. بدین معنا که جهت‌گیری‌های اخلاقی آرمانگرا تاثیر مثبت تیپ شخصیتی بر قضاوت و تصمیم‌گیری اخلاقی حسابرس را افزایش می‌دهد؛ ولی نسبی‌گرایی باعث کاهش آن می‌شود.

the effect of moral intelligence on the auditor's ethical decision-making process, emphasizing the role of moral orientations and personality type

the main goal of this research is to investigate the effect of moral intelligence on the auditor’s ethical decision-making process, emphasizing the role of moral orientations and personality type. the statistical population of the research is the auditors working in the audit organization and audit institutions, members of the official accountant’s society of iran, and the selected sample includes 250 questionnaires that were distributed and collected in 1401. for this purpose, in the form of a survey method and with a standard questionnaire tool, relevant information has been collected and analyzed using the structural equation model technique. the results of the study showed that personality type has a mediating effect and has a direct effect on the relationship between moral intelligence and moral decision-making. also, the results showed that idealist and relativist moral orientations have a mediating effect on the relationship between personality type and moral decision-making; but idealism has a positive effect and relativism has a negative effect. this means that idealistic moral orientations increase the positive effect of personality type on the auditor’s ethical judgment and decision-making; but relativism reduces it.