بررسی اثر تعدیل‌کنندگی اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر موسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی

هدف این پژوهش بررسی اثر تعدیل‌کنندگی اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر موسسه حسابرسی شامل تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی در بازه زمانی 1397-1390 است. برای شناسایی تمرکز بازار حسابرسی از شاخص های تمرکز بازار مانند نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص انتروپی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش با استفاده از الگوی داده‌های ترکیبی نشان داد که اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر موسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی اثر تعدیل‌کنندگی دارد و سبب مستقیم‌شدن رابطه می‌شود. هم‌چنین، نتایج نشان داد که بین تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی و هر سه شاخص تمرکز بازار حسابرسی شامل نسبت تمرکز، شاخص هرفیندالهیرشمن و شاخص انتروپی رابطه معکوس و معنی‌داری وجود دارد. یعنی، با افزایش (کاهش) تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی، تمرکز بازار حسابرسی کاهش (افزایش) می‌یابد. افزون بر این، بین متغیرهای کنترلی اندازه و تمرکز صاحب کار و تمرکز بازار حسابرسی رابطه مستقیم و معنی‌داری مشاهده شد. بنابراین، اهمیت صاحب‌کار و تغییر موسسه حسابرسی عاملی موثر بر توزیع بازار بین موسسه‌های حسابرسی و در نتیجه، تمرکز بازار حسابرسی است. بنابراین، به قانون‌گذاران پیشنهاد می‌شود که در کنار اعمال قانون تغییر اجباری موسسه حسابرسی، نظارت موثری بر توزیع صاحب‌کاران بین موسسه‌های حسابرسی داشته باشند تا موسسه‌های حسابرسی بتوانند سهم مناسبی از بازار حسابرسی را نصیب خود کنند و هم‌چنین‌، ترتیبی اتخاذ شود که موسسه‌های کوچک حسابرسی هم بتوانند صاحب‌کارانی برای خود جذب کنند. به موسسه‌های کوچک حسابرسی هم پیشنهاد می‌شود که با توجه به فرصت‌های موجود در نتیجه تغییر موسسه حسابرسی، توانایی‌های خود را برای جذب صاحب‌کاران افزایش دهند.

Investigating the moderating effect of client importance on the relationship between audit firm change and audit market concentration

The purpose of this study is to examine the moderating effect of the client importance on the relationship between audit firm change including audit firm mandatory and voluntary change and audit market concentration over the period 20112018. Audit market concentration indicators such as concentration ratio, HerfindahlHirschman index and entropy index are used to identify audit market concentration. The results of testing the research hypotheses using a panal data model show that the client importance has a moderating effect on the relationship between audit firm change and audit market concentration and directs the relationship. The results also show a significant inverse relationship between mandatory and voluntary change of audit firm and all three indicators of audit market concentration including concentration ratio, HerfindahlHirschman index and entropy index. That is, the audit market concentration decreases (increased) as the audit firm #39;s mandatory and voluntary increases. In addition, there is a direct and significant relationship between the control variables of size and client importance and audit market concentration. Therefore, the client importance and the audit firm change is a factor influencing the distribution of the market among audit firms and, consequently, the audit market concentration. Therefore, regulators are advised to have an effective control over the distribution of clients among audit firms, in addition to enforcing the mandatory audit firm change law, so that audit firms can obtain a fair share of the audit market and also arrange small audits. They can attract business owners. Considering the opportunities available as a result of the audit firm change, small audit firms are also advised to increase their ability to recruit clients.