سنخ‌شناسی الگوهای تفکر حسابرسان در قضاوت‌های حرفه‌ای بر اساس روش تحلیل کیو (q)

هدف این پژوهش سنخ‌شناسی الگوهای تفکر حسابرسان در قضاوت‌های حرفه‌ای بر اساس روش تحلیل کیو ( ) می‌باشد. این پژوهش در بازه زمانی یکساله 1396-1397 با مشارکت دو جامعه هدف از طریق روش تحلیل کیو انجام گرفت. در بخش اول که شناسایی گزاره‌های کیو یا گفتمان معیارهای قضاوت حسابرسان بود تعداد 12 نفر از متخصصان رشته حسابداری مشارکت داشتند که براساس واکاویی محتوایی به واسطه تحلیل فراترکیب تعداد 18 گزاره کیو از میان 24 مقاله مرتبط و ارزیابی شده انتخاب شد. سپس به منظور تحلیل کیو و شناخت الگوهای ذهنی حسابرسان در مورد قضاوت حرفه‌ای، تعداد 18 نفر از شرکای حسابرسی که اعلام آمادگی کرده بودند، مشارکت نمودند، اما بدلیل عدم تفهیم در امتیاز دادن و اولویت بندی گزاره‌های کیو، 4 پاسخ از دور تحلیل‌ها حذف شدند و تنها 14 نفر از شرکا به از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند در این بخش همکاری کردند. نتایج از طریق تحلیل عاملی و روش واریماکس انجام گرفت و نتایج نشان داد، براساس 18 گزاره کیو، 3 الگوی ذهنی در مورد قضاوت‌های حرفه‌ای حسابرسان وجود دارد. در واقع براساس امتیاز اولویت‌ها به گزاره‌ها سه الگوی ذهنی قضاوت حرفه‌ای مبتنی بر ویژگی‌های شواهد و مدارک ارائه شده، الگوی ذهنی قضاوت حرفه‌ای مبتنی بر رفتارهای حرفه‌ای و الگوی ذهنی قضاوت حرفه‌ای مبتنی بر تحلیل شهودی شناسایی شدند و مورد تایید قرار گرفتند. این نتایج می‌تواند به عنوان مکانیزم‌هایی جهت تدوین رویه‌ها و شناخت معیارهای قضاوتی حسابرسان کمک کند و باعث گردد درک بهتر نسبت به محتوای تصمیم‌های حسابرسان گردد.