آموزش و پرورش

آموزش پرورش یکی ازنهادهای اجتماعی است،یعنی واقعیتی است براثرنیازهای انسان، دررابطه بایک دیگردرسیرتحولات اجتماعی است یعنی واقعیتی است که براثرنیازهای انسان دررابطه بایک دیگردرسیرتحولات اجتماعی به وجودآمده شکل گرفته وتحول پیداکرده است.اکنون جامعه ایی نیست که درتداوم واستمرارخودوابسته به آن نباشد.ازنخستین روزهای زندگی گروهی انسان آموزش وپرورش وجودداشته است.هر انسان برای ادامۀ زندگی روزمره باید از تربیت عمدی خاص،دست کم در حد معیارهای متعارف جامعه ای که در آن زندگی می کند،بهره مند باشدجنبۀ همگانی نصاب مقرر آموزش و پرورش در هر جامعه،از همین الزام ناشی می شود.در جامعه ای که این اصل را پذیرفته است بهره مندی بهره مندی از نصاب معین تربیت حق هر شهروند است و آن نهاد اجتماعی،که مسئول تربیت و تعلیم عمومی است،اعم ازینکه دولت یا شهرداری یا انجمن های ملی و مردمی باشد،مکلف است موجبات بهره مندی از تربیت همگانی را برای همۀ کودکان و نوجوانان فرآهم کند.براین اساس جنبۀ همگانی آموزش و پرورش به وظیفه و مسئولیت جامعه باز می گردد.از قبول اصل همگانی بودن آموزش و پرورش دو نوع الزام پدید می آید،آموزش و پرورش همگانی باید اجباری و رایگان باشد.جنبۀ اجباری تربیت عمومی مسئولیت خانواده را توجیه می کند.یعنی آنجا که نظام آموزش و پرورش همگای پذیرفته شده است،خانواده مجاز نیست فرزند خود را از آن بی نیاز بداند.بهره مند بودن از نصاب مقرر تربیت،حق شناخته شدۀ همۀ طبقات و همۀ مناطق است و نیاز به تربیت عمومی در شهر و روستا،در مناطق کوچک و دور افتاده و در مراکز بزرگ،با تایید یکسان مطرح است.در زندگی امروز اگر دربارۀ توفیق مدرسه سخن بسیار است،در هرحال در ضرورت وجودی سازمان های تربیتی و اولویت آموزش و پرورش نسبت به دیگر فعالیتهای اجتماعی همۀ اندیشمندان و جامعه شناسان اتفاق نظر دارند و در زمینۀ تربیت و تعلیم عمومی تاکید می کنند تا آنجا که از توسعه و رشد سازمانهای تربیتی به عنوان شاخص و معیار معتبر رشد سیاسی و اجتماعی جامعه یاد می شود.آنچه از طریق تعلیم روزانۀ معلم حاصل می شود فقط بخش کوچکی از اثر و رسالت مدرسه است.مدرسه خود جزئی از محیط است و در چهارچوب سازندگی های محیط،در شکل دادن به شخصیت کودکان و نوجوانان،نقش قابل ملاحظه ای دارد.آموزش و پرورش رسمی،هم کوشش های معلم برای انتقال دانش و مهارت زمان به نسل جوان و هم آن سلسله فعالیت هایی را که نقش سازندۀ رفتاری دارند،دربر می گیرد.آن محتوا و برنامه ای که در هر دو زمینۀ فوق موثر و سودبخش باشد،درخور اهمیت است.رسالت تربیتی خانواده و مدرسه و جامعه را در هر دو بعد آموزش و پرورش باید دید که نتیجۀ اولین در یادگیری و حاصل دومین در تغییر رفتار خلاصه می شود.در عین حال باید توجه داشت که برداشت انتزاعی از این دو کلمه فقط یک تصور ذهنی است؛آموزش و پرورش دو مفهوم مجزا از هم نیستن و در حقیقت هریک به نحوی در خدمت دیگری است.از این روی یادگیری و تغییر رفتار را نیز باید مکمل یکدیگر بدانیم.زیرا هر یادگیری خود منشا نوعی تغییر رفتار است و تغییر رفتار موجی تسهیل یادگیری و سیر تکاملی است.تهیۀ آن محتوای تربیتی که نیازها و توقعات جامعه را بصورتی جامعه و همه جانبه پاسخ دهد و در خور آن باشد که به عنوان یک نیاز عمومی مطرح شود،از دشواری های جدی مدیریت کنونی اجتماع است.مساله اساسی این است که نظام آموزشی با کدام محتوای سود بخش و قابل اعتماد می تواند به نیازها و ضرورت هایی که شاخص اهمیت و ضرورت کار مدرسه اند،پاسخ دهد.محتوای آموزش و پرورش باید به صورتی تهیه شود که بین وقت و سرمایه و کار مصرفی برای تربیت هر فرد و نتیجه ای که ازین سرمایه گذاری ها حاصل می شود تعادل و تناسب مطلوب را برقرار کند.این موازنه و تعادل هم در گرو برنامه موثر و مفید است و هم به اجرای سنجیده و دقیق آن بستگی دارد.بررسی مسائل آموزش و پرورش خود کوششی برای آن محتوا و آن کیفیت اجرایی است که مقاصد تربیتی را به صورت بهتر و موثرتر تامین کند و قدرت سازگاری و سازندگی را در افراد جامعه فرآهم آورد.