تحلیل تحولات برنامه های درسی نظام تربیت معلم کشور در اسنادبالادستی

معلم به عنوان یکی از عناصر مهم نظام تعلیم و تربیت هر کشوری به شمار می رود. پژوهش حاضر درصدد است که تحولات انجام شده در برنامه درسی تربیت معلم کشور را بخصوص در اسناد بالادستی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. ماهیت موضوع تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کیفی بوده و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. سوابق تعلیم و تربیت در کشور نشان می‎ دهد که ابتدا به علت ساده بودن ارتباطات انسانی، اجتماعی و فرهنگی، آموزش و پرورش به وسیله خانواده ها انجام می شد و سوابق مربوط به قبل از تاسیس دارالمعلمین و دارالمعلمات نیز نشان می دهد که تا سال 1297 ه.ش معلمان مکتب‎خانه ها و مدارس ایران در مراکز خاص تربیت معلم، تربیت نمی شدند. با تاسیس دارالفنون و بعدها با شکل‎ گیری وزارت علوم و ایجاد مدارس جدید، ساختار نویی برای آموزش و پرورش تعیین شد و به تدریج، دولت سیاست‎گذاری و برنامه‎ ریزی برای آموزش و پرورش رسمی را بر عهده گرفت و مراکز تربیت معلم از سال 1297 ه.ش تاسیس شدند. همچنین چگونگی بازنگری برنامه درسی تربیت معلم ایران از سال 1297 (تاسیس دارالمعلمین مرکزی) تا سال 1396 مورد تحلیل قرار گرفت که با مروری بر سیر تاریخی تحولات بازنگری برنامه های درسی تربیت معلم، چهار دوره شناسایی شد. لازم به ذکر است ابتدا برنامه های درسی تربیت معلم، ترکیبی از دانش های تخصصی هر رشته را شامل می شد که دانش موضوعی مورد نیاز معلم در رشته تخصصی خود؛ تعدادی از دروس تربیتی که نیازمندی های معلمان برای بکارگرفتن دانش تخصصی خود و شیوه آموزش و کنترل فرآیند یاددهی یادگیری را پوشش می داد؛ و کارورزی، که درک موقعیت عملی دانش های آموخته شده را ممکن می ساخت. لازم به ذکر است در دوره کنونی، بر اساس طراحی کلان برنامه درسی ملی تربیت معلم، برنامه های درسی تربیت معلم بر اساس رویکرد میان رشته ای بازنگری شد. در دوره کنونی تاریخ برنامه درسی تربیت معلم، مفاهیم نوینی همچون تربیت معلم فکور، عمل فکورانه، دروس پژوهشی و توسعه حرفه ای و دروس تلفیقی موضوعی تربیتی به منظور ارتباط دادن دانش رشته ای و دانش تربیتی برای نخستین بار در برنامه های درسی تربیت معلم گنجانده شد. در نهایت بر اساس مطالعات و یافته ها، چنین نتیجه گیری می شود که دستیابی به ارتقاء کیفیت نظام رسمی آموزش و پرورش ایران، از مسیر توسعه و تقویت تربیت معلم بالاخص برنامه درسی آن می گذرد که دقت در بازنگری آن را بیش از پیش نمایان می کند.