تشخیص تمییز در کودکان؛ مطالعه تطبیقی فقه مذاهب اسلامی

تمییز مرحله‌ای از رشد انسان است که معمولاً سرآغاز آن از دوره کودکی می‌باشد. بحث از آثار تمییز و افعال صبی ممیز منوط به شناخت حدود تمییز است. این پژوهش براساس روش توصیفی تحلیلی و به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای درصدد بررسی حدود و معیارهای تمییز است. حسب تتبع صورت گرفته سن، مراهق بودن کودک، به‌درستی انجام‌ دادن اعمال، قد کودک، افتادن دندان‌های شیری و درک و شناخت کودک از جمله معیارهای تشخیص تمییز  است. با این‌ وجود ضابطه اساسی تمییز، معیار شناختی می‌باشد؛ از این‌رو کودکی که ماهیت افعال خود، سود و زیان، و نیک و بد آن‌را تشخیص دهد، ممیز محسوب می‌گردد. با این‌حال وجود اختلاف ادراکی کودکان و نیز عدم امکان وجود یک ملاک یکسان برای آن، سن به‌عنوان اماره تمییز که حاکی از شناخت و تمییز کودک است بهترین معیار می‌باشد که در زبان روایات و فقها سن 7 سال در عبادات و سن ده سال در معاملات، سن تمییز شمرده می‌شود.

recognizing criterion of discretion in children: comparative study of islamic denominations’ jurisprudence

discretion (tamyῑz) is a stage of human development, which usually begins in childhood. the discussion of the effects of discretion and actions of a discerning child depends on knowing the limits of discretion. this research, which is applied in purpose, descriptive in nature, and is done on library data, investigates the limits and criteria of discretion. age, being a teenager, performing the operation correctly, the height of the child, the fall of milk teeth, and finally the understanding and knowledge of the child are among these criteria. however, the basic rule of discretion is the cognitive criterion; a child who recognizes the nature of his actions, profit and loss, and good and bad, is considered a discerning (mumayyiz). because of the existence of differences in children’s perception and the impossibility of having a single standard for it, age as a discerning factor that indicates the recognition and discretion of a child is the best criterion, which in the language of hadiths and jurisprudence is the age of 7 years in worship acts and the age of 10 years in transactions.